رمی جمرات
و در آن چند مسأله است:
م ]1227[ - شبهایى که واجب است در منى بیتوته کند باید در روز آنها رمى جمرات سهگانه کند، یعنى سنگریزه بزند به سه محل که یکى را «جمره اُولى» و یکى را «جمره وسطى» و یکى را «جمره عقبه» گویند، ولى اگر عمداً همه آنها را ترک کند به حج او ضرر نمىرساند و صحیح است گرچه در صورت عمد معصیت کار است.
م ]1228[ - اشخاصى که باید شب سیزدهم را در منى بمانند واجب است روز سیزدهم رمى جمرات کنند.
م ]1229[ - عدد سنگریزه که باید به جمره بزند براى هر یک در هر روز هفت عدد مىباشد و کیفیّت انداختن و شرایط و واجبات آن به همان نحو است که سابقاً در جمره عقبه گفته شد.
م ]1230[ - وقت انداختن سنگ از اوّل طلوع آفتاب تا غروب آفتاب روزى است که شب آن روز را بیتوته کرده است، و در شب جایز نیست بجا آورد.
م ]1231[ - اگر کسى عذرى داشته باشد از این که روز بجا آورد; مثل چوپان و مریض و علیل و کسى که ترس داشته باشد از چیزى مثل تزاحم جمعیت، جایز است شب آن روز یا شب بعد انجام دهد.
م ]1232[ - واجب است ترتیب در سنگ انداختن به اینکه اوّل به جمره اولى و بعد از آن به جمره وسطى و بعد از آن به جمره عقبه سنگ بیندازد.
م ]1233[ - اگر به ترتیبى که گفته شد بجا نیاورد باید دوباره آنچه که بر خلاف ترتیب کرده بجا آورد به طورى که ترتیب حاصل شود، مثلاً اگر اوّل به جمره وسطى انداخت و بعد به جمره اولى کفایت مىکند که جمره وسطى را دوباره بجا آورد و بعد جمره عقبه را و اعاده جمره اولى لازم نیست.
م ]1234[ - در حکمى که در مسأله قبل ذکر شد فرق نیست میان آن که از روى علم و عمد خلاف ترتیب کند یا از روى سهو و نسیان یا از روىندانستن مسأله، در هر صورت باید اعاده کند.
م ]1235[ - اگر کسى چهار سنگ به جمره اولى بیندازد و سهواً آن را رها کند و مشغول جمره بعدى بشود کافى است. و در حالت سهو لازم نیست تمام هفت سنگ مقدّم باشد پس اگر سهواً چهار سنگ به جمره اولى بزند و بعد چهار سنگ به جمره وسطى و بعد مشغول جمره عقبه شود، و یادش بیاید به هر ترتیب که مىخواهد هفت سنگ جمره عقبه و سه سنگ آن دو تاى دیگرى را بیندازد، لکن کسى که از روى علم و عمد این کار را کرده باید اعاده کند.
م ]1236[ - اگر کسى فراموش کند در یکى از روزها رمى کند واجب است روز بعد آن را قضا کند، و اگر دو روز را فراموش کرد باید در روز بعد هر دو را قضا کند، و همچنین است اگر از روى عمد ترک کرده باشد.
م ]1237[ - واجب است قضا را مقدّم بدارد بر ادا، پس در روز یازدهم اگر بخواهد قضاى روز عید را بجا بیاورد اوّل قضاى عید را بجا آورد و بعد رمى روز یازدهم را که ادا است، و همچنین باید قضاى روز جلو را مقدّم بدارد بر قضاى روز بعد، پس اگر در روز سیزدهم مثلاً بخواهد قضاى روز عید و روز یازدهم و روز دوازدهم را بجا آورد باید به ترتیب از قضاى روز عید شروع و به روز سیزدهم ختم کند که ادا است.
م ]1238[ - چنانچه قضاى رمى جمرات سهگانه واجب است، قضاى رمى بعض از آنها هم اگر ترک شده باشد واجب است، پس اگر در روز یازدهم جمره اولى را رمى کرد و دو تاى دیگر را نکرد، روز بعد باید آن را که نکرده اتیان کند و بعد، تکلیف این روز را بجا آورد.
م ]1239[ - اگر در روز بعد فهمید که جمرات روز قبل را به خلاف ترتیب انداخته باید قضا کند به طورى که ترتیب حاصل شود و بعد وظیفه این روز را بجا آورد.
م ]1240[ - اگر به هر یک از جمرات یا بعض آنها چهار سنگ انداخته باشد و روز بعد یادش بیاید احتیاط واجب آن است که بقیه روز قبل را قضا کند و بعد وظیفه آن روز را بجا آورد.
م ]1241[ - اگر کسى فراموش کند رمى جمرات سهگانه را و خارج شود از منى و به مکّه بیاید پس اگر در ایّام تشریق یادش آمد باید برگردد و بجا آورد و اگر متمکّن نیست باید نایب بگیرد، و اگر بعد از ایّام تشریق یادش بیاید یا عمداً تعویق بیندازد تا بعد، احتیاط واجب آن است که خودش یا نایبش از مکّه برگردد و بجا آورد، و در سال دیگر هم در ایّامى که فوت شده است خودش یا نایبش قضا کند.
م ]1242[ - اگر فراموش کرد رمى جمرات را و یادش نیامد مگر بعد از خروج از مکّه، احتیاط واجب آن است که در سال دیگر قضا کند آن را خودش یا نایبش.
م ]1243[ - کسى که بعض از جمرات را فراموش کند حکم همان است که در دو مسأله قبل ذکر شد، بلکه کسى که کمتر از هفت سنگ در تمام جمرات یا بعض آن انداخت همین حکم را دارد.
م ]1244[ - کسى که عذرى داشته باشد از انداختن سنگ مثل آن که مریض باشد یا طفل باشد که نتواند رمى کند یا علیل باشد مثل آن که دست یا پایش شکسته باشد یا از شدّت بى حالى نتواند یا بیهوش باشد باید نایبش بجا آورد، و اگر از نایب گرفتن هم عاجز باشد مثل بیهوش و طفل کوچک، ولىّ او یا شخص دیگرى از طرف او بجا آورد، و احتیاط واجب آن است که تا مأیوس نشده از این که خودش عمل کند نایب عمل نکند و بهتر آن است که اگر مىشود شخص معذور را ببرند و در حضور او رمى کنند، و اگر مىشود سنگ را در دست او بگذارند و بیندازند.
م ]1245[ - اگر بعد از آنکه نایب عمل را بجا آورد عذر برطرف شد بجا آوردن خودش لازم نیست اگرچه احوط است.
م ]1246[ - اگر شخص مریض مأیوس باشد از خوب شدن یا شخص معذور، مأیوس باشد از رفع عذر، واجب است که نایب بگیرد، و اگر مأیوس نیست مىتواند نایب بگیرد، لکن اگر عذر رفع شد احتیاط آن است که خودش عمل کند.
م ]1247[ - اگر دیگران مأیوس باشند از رفع عذر معذور، لازم نیست از او اذن بگیرند اگرچه احوط است، و اگر نتواند اذن بدهد اذن معتبر نخواهد بود.
م ]1248[ - اگر بعد از گذشتن روزى که واجب بوده در آن رمى کند شک کند که بجا آورده یا نه اعتنا نکند.
م ]1249[ - اگر بعد از رمى شک کند که کیفیّت آن صحیح بوده یا نه اعتنا نکند.
م ]1250[ - اگر در وقتى که مشغول رمى جمره عقبه است شک کند که اوّلى را یا دومى را یا هر دو را رمى کرده یا صحیح انجام داده یا نه اعتنا نکند.
م ]1251[ - اگر در عدد شک کند که آیا هفت بوده یا کمتر، قبل از آنکه داخل شود در رمى جمره بعدى باید آنچه محتمل است که کسر شده بیاورد تا یقین کند هفت عدد شده هر چند منصرف از عمل شده باشد و مشغول کارهاى دیگر باشد بنابر احتیاط واجب.
م ]1252[ - اگر بعد از گذشتن روزى که باید رمى کند یقین پیدا کند که یکى از سه جمره را رمى نکرده احتیاط واجب آن است که هر سه را قضا کند.
م ]1253[ - اگر بعد از آنکه داخل در جمره بعدى شد شک کند در عدد قبلى، پس اگر بداند چهار سنگ از قبلى را انداخته و شک کند که بقیه را یا بعضى از آنها را انداخته یا نه، به شکّ خود اعتنا نکند. و اگر در کمتر از چهار، شک داشته باشد تا مقدار چهار اعتنا نکند و سه سنگ دیگر را بزند.
م ]1254[ - اگر بعد از رمى هر سه جمره یقین پیدا کند که یک سنگ یا دو سنگ یا سه سنگ از یکى از سه جمره ناقص شده باید هر چه را احتمال کسرى داده به هر یک از سه جمره بزند.
م ]1255[ - اگر بعد از رمى سنگ به هر سه یقین کند که یکى از آنها را چهار کمتر انداخته، احتیاط واجب آن است که جمره آخرى را از سر بگیرد، و احتیاط بالاتر آن است که هر سه را از سر بگیرد.
م ]1256[ - اگر بعد از گذشتن وقت هر سه روز یقین کند که یک روز را رمى نکرده و نداند کدام روز است، قضاى یک روز را به نیت ما فى الذمه بجا آورد و کفایت مى کند.