وقوف به مشعر الحرام
و در آن چند مسأله است:
(961)م - بعد از آنکه از وقوف به عرفات در مغرب شب دهم فراغت حاصل شد، باید کوچ کند به مشعر الحرام که محلّ معروفى است و حدود معیّنى دارد.
(962)م - احتیاط آن است که شب دهم را تا طلوع صبح در مشعر الحرام به سر ببرد و نیّت کند اطاعت خدا را در این به سر بردن شب.
(963)م - چون صبح طلوع کرد نیّت وقوف به مشعر الحرام کند تا طلوع آفتاب، و چون این وقوف، عبادت خداوند است باید با نیّت خالص از ریا و خودنمایى وقوف کند، و الّا حج او در صورت ریا کردن با عمد و علم باطل خواهد شد.
(964)م - اقوى جواز کوچ کردن بلکه استحباب آن است کمى قبل از طلوع آفتاب به نحوى که قبل از طلوع آفتاب از وادى «محسّر» تجاوز نکند و اگر تجاوز کرد گناهکار است ولى کفّاره بر او نیست و احتیاط آن است که وقتى حرکت کند که قبل از طلوع آفتاب وارد وادى محسّر نشود.
(965)م - واجب است از طلوع صبح تا کمى قبل از طلوع آفتاب در مشعر بمانند، لکن تمام آن رکن نیست بلکه رکن، وقوف به مقدارى است که عرفاً بگویند مقدارى در آنجا مانده است. پس اگر کسى وقوف بین الطّلوعین را یک سره ترک کند به تفصیلى که مىآید حج او باطل خواهد شد.
(966)م - جایز است براى کسانى که عذرى دارند قدرى که شب در مشعر توقّف کردند کوچ کنند به منى مثل زنها و بچّهها و بیماران و پیرمردان و اشخاص ضعیف و اشخاصى که براى پرستارى یا راهنمایىآنها لازم است همراه باشند، و احتیاط واجب آن است که پیش از نصف شب حرکت نکنند، بنابراین براى این اشخاص وقوف بین الطّلوعین لازم نیست، و احتیاط مستحب آن است که اگر توقّف مشکل نباشد تخلّف نکنند.
(967)م - کسى که شب یا بعض آن را در مشعر بوده است اگر قبل از طلوع صبح عمداً و بدون عذر از مشعر بیرون رود و تا طلوع آفتاب برنگردد در صورتى که وقوف عرفات از او فوت نشده است حج او صحیح است، و باید یک گوسفند کفّاره بدهد.
(968)م - کسى که وقوف بین الطّلوعین یا وقوف شب را درک نکند، در صورتى که عذر داشته باشد، اگر مقدارى - هرچند کم - از طلوع آفتاب تا ظهر در مشعر توقّف کند، در صورتى که وقوف در عرفات را درک کرده باشد حج او صحیح است.
(969)م - از آنچه گذشت معلوم شد که براى وقوف به مشعر سه وقت است:
اوّل: شب عید براى کسانى که عذرى دارند.
دوم: بین طلوع صبح و طلوع آفتاب.
سوم: از طلوع آفتاب تا ظهر روز دهم که اضطرارى مشعر است، چنانچه قسم اوّل نیز اضطرارى است.
(970)م - چون معلوم شد که وقوف به عرفات و مشعر، اختیارى و اضطرارى دارد و از براى وقوف به مشعر دو قسم اضطرارى است، پس به ملاحظه ادراک هر دو موقف یا یکى از آنها در وقت اختیارى یا اضطرارىمفرداً و مرکّباً و به ملاحظه ترک عمدى یا جهلى یا نسیانىاقسام زیادى دارد که در اینجا آنچه مورد ابتلا ممکن است بشود ذکر مىشود:
اوّل: آنکه مکلّف، درک هر دو موقف کند در وقت اختیارى، یعنى از ظهر روز عرفه، عرفات را و بین الطّلوعین صبح دهم، مشعر را درک کند. پس اشکالى در صحّت حج او نیست.
دوم: آنکه هیچ یک از دو موقف را درک نکند نه اختیارى آنها را و نه اضطرارى را، پس اشکالى نیست در بطلان حج او، و باید به همان احرام حج، عمره مفرده که عبارت است از طواف و نماز آن و سعى و تقصیر و طواف نساء و نماز آن بجا آورد و از احرام خارج شود، و اگر گوسفند همراه داشته باشد احتیاطاً ذبح کند، و باید سال دیگر، حج بجا آورد اگر شرایط استطاعت را دارا باشد، در صورتى که درک نکردن موقف به واسطه عذر باشد.
(971)م - اگر درک نکردن دو موقف که ذکر شد از روى تقصیر بوده در صورتى که استطاعتش تا سال آینده باقى بماند یا آنکه از قبل واجب الحجّ بوده، واجب است سال بعد به حج برود.
(972)م - احتیاط واجب آن است که این شخص که حج او باطل شد و باید عمره بجا آورد، نیّت عدول به عمره مفرده بکند.
سوم: آنکه درک کند اختیارى عرفه را با اضطرارى نهارى مشعر، پس اگر اختیارى مشعر را عمداً ترک کرده باشد حج او باطل است و الّا صحیح است.
چهارم: آنکه درک کرده باشد اختیارى مشعر را با اضطرارى عرفات، پس اگر اختیارى عرفات را عمداً ترک کرده حج او باطل است و الّا صحیح است.
پنجم: آنکه درک کرده باشد اختیارى عرفات را با اضطرارى شب مشعر؛ یعنى قبل از طلوع صبح، در این صورت حجّش صحیح است، حتّى اگر اختیارى مشعر را بدون عذر ترک کرده است ولى در این صورت باید یک گوسفند کفّاره دهد.
ششم: آنکه درک کرده باشد اضطرارى لیلى مشعر و اضطرارى عرفات را، پس اگر صاحب عذر باشد و اختیارى عرفات را عمداً ترک نکرده باشد ظاهراً حج او صحیح است.
هفتم: آنکه درک کرده باشد اضطرارى عرفات و اضطرارى یومى مشعر را، پس اگر یکى از دو اختیارى را عمداً ترک کرده باشد حج او باطل و الّا صحیح است، گرچه احتیاط، اعاده است در سال بعد با حاصل بودن شرایط وجوب.
هشتم: آنکه فقط اختیارى عرفات را درک کند، در این صورت حجّش صحیح است اگر اختیارى مشعر را عمداً ترک نکرده باشد، و الّا حج او باطل است.
نهم: آنکه درک کند اضطرارى عرفات را فقط، در این صورت حج او باطل است.
دهم: آنکه درک کند اختیارى مشعر را، در این صورت حج او صحیح است اگر وقوف عرفات را عمداً ترک نکرده باشد، و الّا حج او باطل است.
یازدهم: آنکه درک کند اضطرارى روز مشعر را فقط، در این صورت حج او باطل است.
دوازدهم: آنکه درک کند اضطرارى لیلى مشعر را فقط، در این صورت اگر وقوف عرفات را عمداً ترک نکرده باشد و از صاحبان عذر باشد ظاهراً حج او صحیح است و الّا باطل است.