وضو

 مسأله 238 - در وضو واجب است صورت و دستها را بشویند و جلوى سر و روى پاها را مسح کنند.

 مسأله 239 - درازاى صورت را باید از بالاى پیشانى - جایى که موى سر بیرون مى‏آید - تا آخر چانه شست و پهناى آن به مقدارى که بین انگشت وسط و شست قرار مى‏گیرد باید شسته شود و اگر مختصرى از این مقدار را نشوید وضو باطل است. و براى آن که یقین کند این مقدار کاملاً شسته شده باید کمى اطراف آن را هم بشوید. و صورت را با هر دو دست یا هر کدام از دست راست و چپ مى‏توان شست.

 مسأله 240 - اگر صورت یا دست کسى کوچکتر یا بزرگتر از معمول مردم باشد باید ملاحظه کند که مردمان معمولى تا کجاى صورت خود را مى‏شویند، او هم تا همانجا را بشوید و اگر دست و صورتش هر دو بر خلاف معمول باشد ولى با هم متناسب باشند لازم نیست ملاحظه معمول را بکند بلکه به دستورى که در مسأله پیش گفته شد وضو بگیرد و نیز اگر در پیشانى او مو روییده یا جلوى سرش مو ندارد باید به اندازه معمول پیشانى را بشوید.

 مسأله 241 - اگر احتمال دهد چرک یا چیز دیگرى در ابروها و گوشه‏هاى چشم و لب او هست که نمى‏گذارد آب به آنها برسد، چنانچه احتمال او در نظر مردم بجا باشد، باید پیش از وضو وارسى کند که اگر هست برطرف نماید.

 مسأله 242 - اگر پوست صورت از لاى مو پیدا باشد باید آب را به پوست برساند و اگر پیدا نباشد شستن مو کافى است و رساندن آب به زیر آن لازم نیست.

 مسأله 243 - اگر شکّ کند که پوست صورت از لاى مو پیدا است یا نه بنابر احتیاط واجب باید مو را بشوید و آب را به پوست هم برساند.

 مسأله 244 - شستن توى بینى و مقدارى از لب و چشم که در وقت بستن دیده نمى‏شود واجب نیست، ولى براى آن که یقین کند از جاهایى که باید شسته شود چیزى باقى نمانده، واجب است مقدارى از آنها را هم بشوید. و کسى که نمى‏دانسته باید این مقدار را بشوید، اگر نداند در وضوهایى که گرفته این مقدار را شسته یا نه، نمازهایى که خوانده صحیح است.

 مسأله 245 - باید صورت را بنابر احتیاط واجب از بالا به پایین شست و اگر از پایین به بالا بشوید وضو باطل است و دستها را باید از آرنج به طرف سر انگشتان بشوید.

 مسأله 246 - اگر دست را تر کند و به صورت و دستها بکشد، چنانچه ترى دست بقدرى باشد که بواسطه کشیدن دست، آب کمى بر آنها جارى شود که عرفاً شستن صدق نماید، کافى است.

 مسأله 247 - بعد از شستن صورت باید دست راست و بعد از آن دست چپ را از آرنج تا سر انگشتها بشوید.

 مسأله 248 - براى آن که یقین کند آرنج را کاملاً شسته باید مقدارى بالاتر از آرنج را هم بشوید.

 مسأله 249 - کسى که پیش از شستن صورت دستهاى خود را تا مچ شسته، در موقع وضو باید تا سر انگشتان را بشوید و اگر فقط تا مچ را بشوید وضوى او باطل است.

 مسأله 250 - در وضو، شستن صورت و دستها مرتبه اوّل واجب و مرتبه دوم مستحب و مرتبه سوم و بیشتر از آن، حرام مى‏باشد و اگر با یک مشت آب، تمام عضو شسته شود و به قصد وضو بریزد یک مرتبه حساب مى‏شود چه قصد بکند یک مرتبه را، یا قصد نکند.

 مسأله 251 - بعد از شستن هر دو دست باید جلوى سر را با ترى آب وضو که در دست مانده مسح کند. و بنابر احتیاط واجب باید با دست راست و از بالا به پایین مسح نماید.

 مسأله 252 - یک قسمت از چهار قسمت سر که مقابل پیشانى است جاى مسح مى‏باشد و هر جاى این قسمت را به هر اندازه مسح کند کافى است اگرچه احتیاط مستحب آن است که از درازا به اندازه درازاى یک انگشت و از پهنا به اندازه پهناى سه انگشت بسته مسح نماید.

 مسأله 253 - لازم نیست مسح سر بر پوست آن باشد بلکه بر موى جلوى سر هم صحیح است. ولى کسى که موى جلوى سر او به اندازه‏اى بلند است که اگر مثلاً شانه کند به صورتش مى‏ریزد، یا به جاهاى دیگر سر مى‏رسد، باید بیخ موها را مسح کند یا فرق سر را باز کرده پوست سر را مسح نماید و اگر موهایى را که به صورت مى‏ریزد یا به جاهاى دیگر سر مى‏رسد جلوى سر جمع کند و بر آنها مسح نماید، یا بر موى جاهاى دیگر سر، که جلوى آن آمده مسح کند باطل است.

 مسأله 254 - بعد از مسح سر باید با ترى آب وضو که در دست مانده روى پاها را از سر یکى از انگشتها تا برآمدگى روى پا مسح کند و احتیاط مستحب آن است که تا مفصل مسح کند و بنابر احتیاط واجب پاى راست را با دست راست و پاى چپ را با دست چپ مسح نماید.

 مسأله 255 - پهناى مسح پا اگر به اندازه یک انگشت باشد کافى است، ولى بهتر آن است که به اندازه پهناى سه انگشت باشد و بهتر از آن مسح تمام روى پا است.

 مسأله 256 - احتیاط واجب آن است که در مسح پا، دست را بر سر انگشت‏ها بگذارد و بعد روى پا بکشد نه آن که تمام دست را روى پا گذاشته و کمى بکشد.

 مسأله 257 - در مسح سر و روى پا باید دست را روى آنها بکشد و اگر دست را نگهدارد و سر یا پا را به آن بکشد وضو باطل است ولى اگر موقعى که دست را مى‏کشد سر یا پا مختصرى حرکت کند اشکال ندارد.

 مسأله 258 - جاى مسح باید خشک باشد. و اگر به قدرى تر باشد که رطوبت کف دست به آن اثر نکند مسح باطل است. ولى اگر ترى آن بقدرى کم باشد که رطوبتى که بعد از مسح در آن دیده مى‏شود بگویند فقط از ترى کف دست است اشکال ندارد.

 مسأله 259 - اگر براى مسح، رطوبتى در کف دست نمانده باشد نمى‏تواند دست را با آب خارج، تر کند بلکه باید از ترى ریش و ابرو رطوبت بگیرد و اگر نبود از اعضاى دیگر وضو رطوبت بگیرد و با آن مسح نماید.

 مسأله 260 - اگر رطوبت کف دست فقط به اندازه مسح سر باشد، مى‏تواند سر را با همان رطوبت مسح کند و براى مسح پاها از ترى ریش و ابرو و اگر نبود از اعضاى دیگر وضو رطوبت بگیرد.

 مسأله 261 - مسح کردن از روى جوراب و کفش باطل است، ولى اگر بواسطه سرماى شدید یا ترس از دزد و درنده و مانند اینها نتواند کفش یا جوراب را بیرون آورد، مسح کردن بر آنها اشکال ندارد و اگر روى کفش نجس باشد، باید چیز پاکى بر آن بیندازد و بر آن چیز مسح کند.

 مسأله 262 - اگر روى پا نجس باشد و نتواند براى مسح، آن را آب بکشد بنابر احتیاط واجب اوّل پارچه تمیز بیاندازد و روى آن مسح کند و سپس تیمّم نماید.