مسأله 1722 ـ اگر در روزه رمضان عمداً قى کند یا در شب جنب شود و به تفصیلى که در مسأله 1695 گفته شد سه مرتبه بیدار شود و بخوابد و تا اذان صبح بیدار نشود فقط باید قضاى آن روز را بگیرد و چنانچه عمداً اماله کند بنابر احتیاط واجب قضا نماید و اگر عمداً سر زیر آب ببرد باید کفّاره هم بدهد ولى اگر کار دیگرى که روزه را باطل مى‏کند عمداً انجام دهد در صورتى که مى‏دانسته آن کار روزه را باطل مى‏کند قضا و کفّاره بر او واجب مى‏شود.

مسأله 1723 ـ اگر بواسطه ندانستن مسأله کارى انجام دهد که روزه را باطل مى‏کند، چنانچه مى‏توانسته مسأله را یاد بگیرد، کفّاره بر او ثابت مى‏شود و اگر نمى‏توانسته مسأله را یاد بگیرد یا اصلاً ملتفت مسأله نبوده یا یقین داشته که فلان چیز روزه را باطل نمى‏کند، کفّاره بر او واجب نیست.

مسأله 1724 ـ کسى که کفّاره روزه رمضان بر او واجب است، باید یک بنده آزاد کند یا به دستورى که در مسأله بعد گفته مى‏شود دو ماه روزه بگیرد، یا شصت فقیر را سیر کند یا به هر کدام یک مُد که تقریبا ده سیر است طعام یعنى گندم یا جو و مانند اینها بدهد و چنانچه اینها برایش ممکن نباشد هر چند مد که مى‏تواند به فقرا طعام بدهد و اگر نتواند طعام بدهد باید استغفار کند، اگرچه مثلاً یک مرتبه بگوید «استغفر اللّه‏» و در فرض اخیر باید هر وقت بتواند، کفّاره را بدهد.

مسأله 1725 ـ کسى که مى‏خواهد دو ماه کفّاره روزه رمضان را بگیرد، باید سى‏و یک روز آن را پى در پى بگیرد و اگر بقیه آن پى در پى نباشد اشکال ندارد.

مسأله 1726 ـ کسى که مى‏خواهد دو ماه کفّاره روزه رمضان را بگیرد، نباید موقعى شروع کند که در بین سى و یک روز روزى باشد که مانند عید قربان، روزه آن حرام است.

مسأله 1727 ـ کسى که باید پى در پى روزه بگیرد، اگر در بین آن بدون عذر یک روز روزه نگیرد، یا وقتى شروع کند که در بین آن به روزى برسد که روزه آن واجب است، مثلاً به روزى برسد که نذر کرده آن روز را روزه بگیرد، باید روزه‏ها را از سر بگیرد.

مسأله 1728 ـ اگر در بین روزهایى که باید پى در پى روزه بگیرد عذرى مثل حیض یا نفاس، یا سفرى که در رفتن آن مجبور است، براى او پیش آید، بعد از برطرف شدن عذر واجب نیست روزه‏ها را از سر بگیرد بلکه بقیه را بعد از برطرف شدن عذر بجا مى‏آورد.

مسأله 1729 ـ اگر به چیز حرامى روزه خود را باطل کند، چه آن چیز ذاتا حرام باشد مثل شراب و زنا، یا به جهتى حرام شده باشد، مثل نزدیکى کردن با عیال خود در حال حیض، یک کفّاره کافى است ولى احتیاط مستحب آن است که کفّاره جمع بدهد.

مسأله 1730 ـ اگر روزه‏دار دروغى را به خدا و پیغمبر9 نسبت دهد یک کفّاره بر او واجب مى‏شود.

مسأله 1731 ـ اگر روزه‏دار در یک روز ماه رمضان چند مرتبه جماع کند، یک کفّاره بر او واجب است. ولى اگر جماع او حرام باشد بنابر احتیاط مستحب کفّاره جمع بدهد.

مسأله 1732 ـ اگر روزه‏دار در یک روز ماه رمضان چند مرتبه کارى که روزه را باطل مى‏کند انجام دهد، براى همه آنها یک کفّاره کافى است.

مسأله 1733 ـ اگر روزه‏دار جماع حرام کند و بعد با حلال خود جماع نماید یک کفّاره کافى است.

مسأله 1734 ـ اگر روزه‏دار کارى که حلال است و روزه را باطل مى‏کند، انجام دهد مثلاً آب بیاشامد و بعد کار دیگرى که حرام است و روزه را باطل مى‏کند انجام دهد، مثلاً غذاى حرامى بخورد، یک کفّاره کافى است.

مسأله 1735 ـ اگر روزه‏دار آروغ بزند و چیزى در دهانش بیاید، چنانچه عمداً آن را فرو ببرد، روزه‏اش باطل است و باید قضاى آن را بگیرد و کفّاره هم بر او واجب مى‏شود و اگر خوردن آن چیز حرام باشد، مثلاً موقع آروغ زدن، خون به دهان او بیاید و عمداً آن را فرو برد، باید قضاى آن روز را بگیرد و بنابر احتیاط مستحب، کفّاره جمع هم بدهد.

مسأله 1736 ـ اگر نذر کند که روز معیّنى را روزه بگیرد، چنانچه در آن روز عمداً روزه خود را باطل کند، باید یک بنده آزاد نماید یا دو ماه پى در پى روزه بگیرد یا به شصت فقیر طعام دهد.

مسأله 1737 ـ اگر به گفته کسى که مى‏گوید مغرب شده افطار کند و بعد بفهمد مغرب نبوده است، قضا و کفّاره بر او واجب مى‏شود. ولى اگر خبر دهنده عادل بوده فقط قضاى آن روز واجب است.

مسأله 1738 ـ کسى که عمداً روزه خود را باطل کرده اگر بعد از ظهر مسافرت کند، یا پیش از ظهر براى فرار از کفّاره سفر نماید، کفّاره از او ساقط نمى‏شود بلکه اگر قبل از ظهر مسافرتى براى او پیش آمد کند، کفّاره بر او واجب است.

مسأله 1739 ـ اگر عمداً روزه خود را باطل کند و بعد عذرى مانند حیض یا نفاس یا مرض براى او پیدا شود، کفّاره بر او واجب نیست.

مسأله 1740 ـ اگر یقین کند که روز اوّل ماه رمضان است و عمداً روزه خود را باطل کند بعد معلوم شود که آخر شعبان بوده کفّاره بر او واجب نیست.

مسأله 1741 ـ اگر انسان شک کند که آخر رمضان است یا اوّل شوّال و عمداً روزه خود را باطل کند، بعد معلوم شود اوّل شوّال بوده کفّاره بر او واجب نیست.

مسأله 1742 ـ اگر روزه‏دار در ماه رمضان با زن خود که روزه دار است جماع کند، چنانچه زن را مجبور کرده باشد، کفّاره روزه خودش و روزه زن را باید بدهد و اگر زن به جماع راضى بوده، بر هر کدام یک کفّاره واجب مى‏شود.

مسأله 1743 ـ اگر زنى شوهر روزه دار خود را مجبور کند که جماع نماید، یا کار دیگرى که روزه را باطل مى‏کند انجام دهد، واجب نیست کفّاره روزه شوهر را بدهد و بر شوهر او نیز کفّاره واجب نیست.

مسأله 1744 ـ اگر روزه‏دار در ماه رمضان، با زن خود که روزه‏دار است جماع کند، چنانچه به طورى زن را مجبور کرده باشد که از خود اختیارى نداشته باشد و در بین جماع، زن راضى شود، باید مرد دو کفّاره و زن یک کفّاره بدهد و اگر زن با اراده و اختیار، عمل را انجام دهد اگرچه مجبورش کرده باشد مرد باید کفّاره خودش و زن را بدهد.

مسأله 1745 ـ اگر روزه‏دار در ماه رمضان با زن روزه‏دار خود که خواب است جماع نماید، یک کفّاره بر او واجب مى‏شود و روزه زن صحیح است و کفّاره هم بر او واجب نیست.

مسأله 1746 ـ اگر مرد زن خود را مجبور کند که غیر جماع کار دیگرى که روزه را باطل مى‏کند بجا آورد، کفّاره زن را نباید بدهد و بر خود زن هم کفّاره واجب نیست.

مسأله 1747 ـ کسى که بواسطه مسافرت یا مرض روزه نمى‏گیرد، نمى‏تواند زن روزه دار خود را مجبور به جماع کند، ولى اگر او را مجبور نماید بنابر احتیاط باید کفّاره‏اش را بدهد.

مسأله 1748 ـ انسان نباید در بجا آوردن کفّاره کوتاهى کند، ولى لازم نیست فوراً آن را انجام دهد.

مسأله 1749 ـ اگر کفّاره بر انسان واجب شود و چند سال آن را بجا نیاورد، چیزى بر آن اضافه نمى‏شود.

مسأله 1750 ـ کسى که باید براى کفّاره یک روز، شصت فقیر را طعام بدهد اگر به شصت فقیر دسترسى دارد نباید به هر کدام از آنها بیشتر از یک مد که تقریبا ده سیر است طعام بدهد، یا یک فقیر را بیشتر از یک مرتبه سیر نماید، ولى چنانچه انسان اطمینان داشته باشد که فقیر طعام را به عیالات خود مى‏دهد یا به آنها مى‏خوراند مى‏تواند براى هر یک از عیالات فقیر اگرچه صغیر باشند یک مد به آن فقیر بدهد.

مسأله 1751 ـ کسى که قضاى روزه رمضان را گرفته، اگر بعد از ظهر عمداً کارى که روزه را باطل مى‏کند انجام دهد، باید به ده فقیر هر کدام یک مد که تقریبا ده سیر است طعام بدهد و اگر نمى‏تواند باید سه روز پى در پى روزه بگیرد.