مطهِّرات
مسأله 150 - ده چیز، نجاست را پاک مىکند و آنها را مطهّرات گویند: اوّل: آب، دوم: زمین، سوم: آفتاب، چهارم: استحاله، پنجم: انتقال، ششم: اسلام، هفتم: تبعیّت، هشتم: برطرف شدن عین نجاست، نهم: استبراء حیوان نجاستخوار، دهم: غایب شدن مسلمان. و احکام اینها به طور تفصیل در مسائل آینده گفته مىشود.
آب
مسأله 151 - آب با چهار شرط، چیز نجس را پاک مىکند: اوّل: آن که مطلق باشد، پس آب مضاف مانند گلاب و عرق بید، چیز نجس را پاک نمىکند. دوم: آن که پاک باشد. سوم: آن که وقتى چیز نجس را مىشویند، آب مضاف نشود و بو یا رنگ یا مزه نجاست هم نگیرد. چهارم: آن که بعد از آب کشیدن چیز نجس، عین نجاست در آن نباشد. و پاک شدن چیز نجس با آب قلیل، یعنى آب کمتر از کر، شرطهاى دیگر هم دارد که بعداً گفته مىشود.
مسأله 152 - ظرف نجس را با آب قلیل باید سه مرتبه شست، بلکه در کر و جارى هم احتیاط سه مرتبه است، اگرچه أقوى کفایت یک مرتبه است، ولى ظرفى را که سگ لیسیده، یا از آن ظرف آب یا چیز روان دیگر خورده، باید اوّل با خاک پاک، خاک مال کرد و بعد بنابر احتیاط واجب، دو مرتبه در کر یا جارى یا با آب قلیل شست و همچنین ظرفى را که آب دهان سگ در آن ریخته بنابر احتیاط مستحب باید پیش از شستن خاکمال کرد.
مسأله 153 - اگر دهانه ظرفى که سگ دهن زده، تنگ باشد و نشود آن را خاک مال کرد، چنانچه ممکن است باید کهنه به چوبى بپیچند و به توسّط آن خاک را داخل آن ظرف بمالند و در غیر این صورت پاک شدن ظرف اشکال دارد.
مسأله 154 - ظرفى را که خوک از آن، چیز روانى بخورد یا این که در آن موش صحرایى مرده باشد، با آب قلیل باید هفت مرتبه شست و در کر و جارى نیز هفت مرتبه باید شست به احتیاط واجب، و لازم نیست آن را خاک مال کنند، اگرچه احتیاط مستحب آن است که خاک مال شود، و نیز لیسیدن خوک ملحق است به آب خوردن آن به احتیاط واجب.
مسأله 155 - اگر بخواهند ظرفى را که به شراب نجس شده با آب قلیل آب بکشند باید سه مرتبه بشویند و بهتر است هفت مرتبه شسته شود.
مسأله 156 - کوزهاى که از گل نجس ساخته شده و یا آب نجس در آن فرو رفته اگر در آب کر یا جارى بگذارند به هر جاى آن، که آب برسد پاک مىشود. و اگر بخواهند باطن آن هم پاک شود باید به قدرى در آب کر یا جارى بماند که آب به تمام آن فرو رود و فرو رفتن رطوبت کافى نیست.
مسأله 157 - ظرف نجس را با آب قلیل، دو جور مىشود آب کشید: یکى آن که سه مرتبه پر کنند و خالى کنند، دیگر آن که سه دفعه قدرى آب در آن بریزند و در هر دفعه آب را طورى در آن بگردانند که به جاهاى نجس آن برسد و بیرون بریزند.
مسأله 158 - اگر ظرف بزرگى مثل پاتیل و خمره نجس شود، چنانچه سه مرتبه آن را از آب پر کنند و خالى کنند پاک مىشود و همچنین است اگر سه مرتبه از بالا، آب در آن بریزند، به طورى که تمام اطراف آن را بگیرد و در هر دفعه آبى که ته آن جمع مىشود بیرون آورند و احتیاط واجب آن است که در هر دفعه ظرفى را که با آن آبها را بیرون مىآورند آب بکشند.
مسأله 159 - اگر فلز نجس و مانند آن را آب کنند و آب بکشند، ظاهرش پاک مىشود.
مسأله 160 - تنورى که به بول نجس شده است، اگر دو مرتبه از بالا آب در آن بریزند به طورى که تمام اطراف آن را بگیرد پاک مىشود. و در غیر بول اگر بعد از برطرف شدن نجاست یک مرتبه به دستورى که گفته شد آب در آن بریزند، کافى است. و بهتر است که گودالى ته آن بکنند تا آبها در آن جمع شود و بیرون بیاورند، بعد آن گودال را با خاک پاک پر کنند.
مسأله 161 - اگر چیز نجس را بعد از برطرف کردن عین نجاست، یک مرتبه در آب کر یا جارى فرو برند که آب به تمام جاهاى نجس آن برسد پاک مىشود. و در فرش و لباس و مانند اینها فشار لازم نیست.
مسأله 162 - اگر بخواهند چیزى را که به بول نجس شده با آب قلیل آب بکشند، چنانچه یک مرتبه آب روى آن بریزند و از آن جدا شود، در صورتىکه بول در آن چیز نمانده باشد یک مرتبه دیگر که آب روى آن بریزند پاک مىشود، ولى در لباس و فرش و مانند اینها باید بعد از هر دفعه، فشار دهند تا غُساله آن بیرون آید و غُساله آبى است که معمولاً در وقت شستن و بعد از آن از چیزى که شسته مىشود خود به خود یا به وسیله فشار مىریزد.
مسأله 163 - اگر چیزى به بول پسر شیرخوارى که غذاخور نشده و شیر خوک نخورده، نجس شود، چنانچه یک مرتبه آب روى آن بریزند که به تمام جاهاى نجس آن برسد پاک مىشود ولى احتیاط مستحب آن است که یک مرتبه دیگر هم آب روى آن بریزند. و در لباس و فرش و مانند اینها فشار لازم نیست.
مسأله 164 - اگر چیزى به غیر بول نجس شود، چنانچه بعد از برطرف کردن نجاست یک مرتبه آب روى آن بریزند و از آن جدا شود، پاک مىگردد و نیز اگر در دفعه اوّلى که آب روى آن مىریزند نجاست آن برطرف شود و بعد از برطرف شدن نجاست هم آب روى آن بیاید پاک مىشود ولى در هر صورت لباس و مانند آن را باید فشار دهند تا غساله آن بیرون آید.
مسأله 165 - اگر حصیر نجس را که با نخ بافته شده، در آب کر یا جارى فرو برند، بعد از برطرف شدن عین نجاست، پاک مىشود.
مسأله 166 - اگر ظاهر گندم و برنج و صابون و مانند اینها نجس شود به فرو بردن در کر و جارى، پاک مىگردد. و اگر باطن آنها نجس شود اگر در آب کر یا جارى بگذارند تا آب به آنها نفوذ کند، پاک مىشوند.
مسأله 167 - اگر انسان شکّ کند که آب نجس به باطن صابون رسیده یا نه، باطن آن پاک است.
مسأله 168 - اگر ظاهر برنج و گوشت یا چیزى مانند اینها نجس شده باشد چنانچه آن را در ظرفى بگذارند و سه مرتبه آب روى آن بریزند و خالى کنند پاک مىشود و ظرف آن هم پاک مىگردد. ولى اگر بخواهند لباس یا چیزى را که فشار لازم دارد در ظرفى بگذارند و آب بکشند باید در هر مرتبه که آب روى آن مىریزند، آن را فشار دهند و ظرف را کج کنند، تا غسالهاى که در آن جمع شده بیرون بریزد.
مسأله 169 - لباس نجسى را که به نیل و مانند آن رنگ شده، اگر در آب کر یا جارى فرو برند و آب پیش از آن که بواسطه رنگ پارچه مضاف شود به تمام آن برسد آن لباس پاک مىشود. اگرچه موقع فشار دادن آب مضاف یا رنگین از آن بیرون آید.
مسأله 170 - اگر لباسى را در کر یا جارى آب بکشند و بعد مثلاً لجن آب در آن ببینند، چنانچه احتمال ندهند که جلوگیرى از رسیدن آب کرده آن لباس پاک است.
مسأله 171 - اگر بعد از آب کشیدن لباس و مانند آن خُرده گل یا چیز دیگر در آن دیده شود در صورتى که بداند خُرده گل یا چیز دیگر با آب شسته شده، پاک است.
مسأله 172 - هر چیز نجس تا عین نجاست را از آن برطرف نکنند پاک نمىشود. ولى اگر بو یا رنگ نجاست در آن مانده باشد اشکال ندارد. پس اگر خون را از لباس برطرف کنند و لباس را آب بکشند و رنگ خون در آن بماند، پاک مىباشد، امّا چنانچه بواسطه بو یا رنگ یقین کنند یا احتمال دهند که ذرّه هاى نجاست در آن چیز مانده، نجس است.
مسأله 173 - اگر نجاست بدن را در آب کر یا جارى برطرف کنند بدن پاک مىشود و بیرون آمدن و دوباره در آب رفتن لازم نیست.
مسأله 174 - غذاى نجسى که لاى دندانها مانده، اگر آب در دهان بگردانند و به تمام غذاى نجس برسد، پاک مىشود.
مسأله 175 - اگر موى سر و صورت زیاد باشد و با آب قلیل آب بکشند پاک مىشود و فشار دادن لازم نیست.
مسأله 176 - اگر جایى از بدن یا لباس را با آب قلیل، آب بکشند، اطراف آنجا که متّصل به آن است و معمولاً موقع آب کشیدن، آنجا نجس مىشود در صورتى که آبى که براى پاک شدن محلّ نجس مىریزند به آن اطراف جارى شود با پاک شدن نجس پاک مىشود. و همچنین است اگر چیز پاکىرا پهلوى چیز نجس بگذارند و روى هر دو آب بریزند. پس اگر براى آب کشیدن یک انگشت نجس، روى همه انگشتها آب بریزند و آب نجس به همه آنها برسد، بعد از پاک شدن انگشت نجس، تمام انگشتها پاک مىشود.
مسأله 177 - گوشت و دنبهاى که نجس شده مثل چیزهاى دیگر آب کشیده مىشود. و همچنین است اگر بدن یا لباس، چربى کمى داشته باشد که از رسیدن آب به آنها جلوگیرى نکند.
مسأله 178 - اگر ظرف یا بدن نجس باشد و بعد به طورى چرب شود که جلوگیرى از رسیدن آب به آنها کند، چنانچه بخواهند ظرف و بدن را آب بکشند، باید چربى را برطرف کنند تا آب به آنها برسد.
مسأله 179 - چیز نجسى که عین نجاست در آن نیست، اگر زیر شیرى که متّصل به کر است یک دفعه بشویند پاک مىشود و نیز اگر عین نجاست در آن باشد، چنانچه عین نجاست آن، زیر شیر یا به وسیله دیگر برطرف شود و آبى که از آن چیز مىریزد بو یا رنگ یا مزه نجاست به خود نگرفته باشد با آن شیر پاک مىگردد. امّا اگر آبى که از آن مىریزد بو یا رنگ یا مزه نجاست گرفته باشد باید به قدرى آب شیر روى آن بریزند تا در آبى که از آن جدا مىشود، بو یا رنگ یا مزه نجاست نباشد.
مسأله 180 - اگر چیزى را آب بکشد و یقین کند پاک شده و بعد شکّ کند که عین نجاست را از آن برطرف کرده یا نه، چنانچه موقع آب کشیدن متوجّه برطرف کردن عین نجاست بوده آن چیز پاک است و اگر متوجّه برطرف کردن عین نجاست نبوده بنابر احتیاط مستحب باید دوباره آن را آب بکشد.
مسأله 181 - زمینى که آب روى آن جارى نمىشود اگر نجس شود، با آب قلیل پاک نمىگردد مگر آن که با وسیلهاى آب آن را جمع کنند. ولى زمینى که روى آن شن یا ریگ باشد - چون آبى که روى آن مىریزند از آن جدا شده و در شن و ریگ فرو مىرود - با آب قلیل پاک مىشود، امّا زیر ریگها نجس مىماند.
مسأله 182 - زمین سنگ فرش و آجر فرش و زمین سختى که آب در آن فرو نمىرود اگر نجس شود با آب قلیل، پاک مىگردد ولى باید به قدرى آب روى آن بریزند که جارى شود و چنانچه آبى که روى آن ریختهاند از سوراخى بیرون رود همه زمین پاک مىشود و اگر بیرون نرود جایى که آبها جمعشود نجس مىماند مگر آن که با وسیلهاى آب را جمع کنند و دوباره آب بریزند و جمع کنند تا پاک شود.
مسأله 183 - اگر ظاهر نمک سنگ و مانند آن نجس شود، با آب کمتر از کر هم پاک مىشود.
مسأله 184 - اگر از شکر آب شده نجس قند بسازند و در آب کر یا جارى بگذارند پاک نمىشود.