امر به معروف و نهى از منکر
یکى از بزرگترین واجبات دینى امر به معروف و نهى از منکر است. قرآن کریم در این باره مىفرماید: وَلْتَکُنْ مِنکُم أُمَّةٌ یَدعُونَ اِلى الخَیرِ وَ یأمُرُون بِالمعروفِ وَ یَنهَونَ عَنِ المُنکَرِ و أولئِکَ هُمُ المُفلِحون.
ترجمه: «باید عدّهاى از شما باشند که دعوت به خیر و امر به معروف و نهى از منکر کنند؛ و رستگاران آنان هستند».
از رسول خدا(ص) روایت شده که فرمودند: «چگونه خواهید بود زمانى که ببینید زنها فاسد و جوانان فاسق شدهاند و شما امر به معروف و نهى از منکر نمىکنید؟ گفتند: یا رسول اللَّه، آیا چنین اتفاقى خواهد افتاد؟ فرمود: بله. بعد اضافه کردند: چگونه خواهید بود زمانى که امر به منکر و نهى از معروف انجام دهید؟ گفتند: آیا چنین اتفاقى رخ خواهد داد؟ فرمود: بله، و بدتر از این زمانى است که مىبینید معروف منکر شده و منکر معروف شده است».
و از ائمّه معصومین(ع) روایت شده که: «بوسیله امر به معروف واجبات خدا برپا مىشود و راهها امنیت پیدا مىکند و کسب و کارها حلال و از ستم و تعدّى به دیگران جلوگیرى مىشود، و همچنین امر به معروف موجب آبادى زمین و گرفته شدن حق مظلومان از ظالمان مىگردد، و همواره مردم تا زمانى که امر به معروف و نهى از منکر کنند و در کارهاى نیک به یکدیگر یارى رسانند در خیر و خوبى بسر مىبرند، و اگر این واجب الهى را انجام ندهند برکت از آنها سلب مىشود، و ظالمان بر آنها مسلّط مىشوند و یار و یاورى در آن هنگام از زمین و آسمان نخواهند داشت».
از رسول خدا(ص) روایت شده که فرمود: «خداوند از مؤمن ناتوانى که دین ندارد بدش مىآید. پرسیدند: مؤمن ناتوان بى دین کیست؟ فرمود: آن کس که نهى از منکر نمىکند».
و از على(ع) روایت شده که فرمود: «کسى که منکر و بدى را با قلب و دست و زبان انکار (مخالفت و جلوگیرى) نکند، مردهاى میان زندگان است».
مسأله 2890 - امر به معروف و نهى از منکر با شرایطى که ذکر خواهد شد، واجب است و ترک آن معصیت است و در مستحبّات و مکروهات هم به نحوى که موجب اذیت و اهانت به او نباشد و انجام آن براى افرادى مثل او سنگین و ثقیل نباشد که موجب دلزدگى نسبت به دین شود امر و نهى مستحب است.
مسأله 2891 - امر به معروف و نهى از منکر واجب کفایى مىباشد و در صورتى که بعضى از مکلّفین قیام به آن کنند از دیگران ساقط است و اگر اقامه معروف و جلوگیرى از منکر، موقوف بر اجتماع جمعى از مکلّفین باشد واجب است اجتماع کنند.
مسأله 2892 - اگر بعضى امر و نهى کنند و مؤثّر نشود و بعض دیگر احتمال بدهند که امر آنها یا نهى آنها مؤثّر است، واجب است امر و نهى کنند.
مسأله 2893 - بیان مسأله شرعیه کفایت نمىکند در امر به معروف و نهى از منکر، بلکه باید مکلّف امر و نهى کند. مگر آن که مقصود از امر به معروف و نهى از منکر، از بیان حکم شرعى حاصل شود و یا طرف مقابل از آن، امر و نهى بفهمد.
مسأله 2894 - در امر به معروف و نهى از منکر قصد قربت معتبر نیست، بلکه مقصود، اقامه واجب و جلوگیرى از حرام است.