مسأله 2658 - اگر مالى پیدا کند که نشانه دارد و قیمت آن از 6/12 نخود نقره سکّه دار کمتر است، چنانچه صاحب آن معلوم باشد و انسان نداند راضى است یا نه، نمى‏تواند بدون اجازه او بردارد و اگر صاحب آن معلوم نباشد، مى‏تواند به قصد این که ملک خودش شود بردارد و در این صورت اگر تلف شود نباید عوض آن را بدهد، بلکه اگر قصد ملک شدن هم نکرده و بدون تقصیر او تلف شود، دادن عوض بر او واجب نیست.

 مسأله 2659 - هرگاه چیزى که پیدا کرده نشانه‏اى دارد که بواسطه آن مى‏تواند صاحبش را پیدا کند، اگرچه صاحب آن کافرى باشد که در امان مسلمانان است، در صورتى که قیمت آن چیز به 6/12 نخود نقره سکّه دار برسد باید از روزى که آن را پیدا کرده تا یک سال در جاهایى که مردم اجتماع مى‏کنند اعلام کند و لازم نیست که هر روز باشد، بلکه اگر تا یک سال طورى بگوید که مردم بگویند مرتّباً اعلان کرده کافى است.

 مسأله 2660 - اگر انسان خودش نخواهد اعلان کند، مى‏تواند به کسى که اطمینان دارد بگوید از طرف او اعلان نماید.

 مسأله 2661 - اگر تا یک سال اعلان کند و صاحب مال پیدا نشود در صورتى که آن مال را در غیر حرم مکّه پیدا کرده باشد مى‏تواند آن را براى خود بردارد به قصد این که هر وقت صاحبش پیدا شد عوض آن را به او بدهد، یا براى او نگهدارى کند که هر وقت پیدا شد به او بدهد ولى احتیاط مستحب آن است که از طرف صاحبش صدقه بدهد. و اگر در حرم پیدا کرده باشد بنابر احتیاط واجب آن را صدقه بدهد.

 مسأله 2662 - اگر بعد از آن که یک سال اعلان کرد و صاحب مال پیدا نشد مال را براى صاحبش نگهدارى کند و از بین برود، چنانچه در نگهدارى آن کوتاهى نکرده و تعدّى هم ننموده، ضامن نیست. همچنین اگر صدقه داده یا به حاکم شرع سپرده باشد. ولى اگر براى خود برداشته باشد ضامن است.

 مسأله 2663 - کسى که مالى را پیدا کرده، اگر عمداً به دستورى که گفته شد اعلان نکند، گذشته از این که معصیت کرده، باز هم واجب است در صورتى که مفید باشد اعلان کند.

 مسأله 2664 - اگر بچّه نابالغ چیزى پیدا کند بنابر احتیاط واجب ولى او باید اعلان نماید.

 مسأله 2665 - اگر انسان در بین سالى که اعلان مى‏کند از پیدا شدن صاحب مال ناامید شود باید به حاکم شرع مراجعه کند.

 مسأله 2666 - اگر در بین سالى که اعلان مى‏کند مال از بین برود، چنانچه در نگهدارى آن کوتاهى کرده یا تعدّى کرده باشد باید عوض آن را به صاحبش بدهد و اگر کوتاهى نکرده و تعدّى هم ننموده، چیزى بر او واجب نیست.

 مسأله 2667 - اگر مالى را که نشانه دارد و قیمت آن به 6/12 نخود نقره سکّه دار مى‏رسد در جایى پیدا کند که معلوم است بواسطه اعلان، صاحب آن پیدا نمى‏شود باید به حاکم شرع رجوع کند، و اگر دسترسى به حاکم شرع ندارد آن را از طرف صاحبش صدقه دهد.

 مسأله 2668 - اگر چیزى را پیدا کند و به خیال اینکه مال خود اوست بردارد یا با پاى خود از جایش حرکت دهد و جابجا کند، بعد بفهمد مال خودش نبوده، باید تا یک سال اعلان نماید.

 مسأله 2669 - باید در موقع اعلان بعضى از اوصاف مال پیدا شده را بگوید که تا حدودى آن را بشناسند، و بعضى دیگر را نگوید تا مالک حقیقى را بشناسد.

 مسأله 2670 - اگر کسى چیزى را پیدا کند و دیگرى بگوید مال من است، در صورتى باید به او بدهد که نشانه‏هاى آن را بگوید. و یقین پیدا کند که مال او است ولى اگر ذکر نشانه‏ها فقط موجب گمان مالک بودنش باشد مخیّر است که به او بدهد یا از دادن به او خوددارى نماید.

 مسأله 2671 - اگر قیمت چیزى که پیدا کرده و نشاندار است به 6/12 نخود نقره سکّه دار برسد چنانچه اعلان نکند و در مسجد، یا جاى دیگرى که محلّ اجتماع مردم است بگذارد و آن چیز از بین برود، یا دیگرى آن را بردارد، کسى که آن را پیدا کرده ضامن است.

 مسأله 2672 - هرگاه چیزى پیدا کند که اگر بماند فاسد مى‏شود باید تا مقدارى که ممکن است آن را نگه دارد بعد با اذن حاکم قیمت کند و خودش بردارد یا بفروشد و پولش را نگه دارد و احتیاط مستحب آن است که در فروش آن به خودش یا به دیگرى، از حاکم شرع در صورت امکان اجازه بگیرد و در هر صورت باید تعریف تا یک سال را ادامه دهد تا اگر صاحب آن پیدا شد، پول را به او تسلیم کند. و اگر صاحب آن پیدا نشد از طرف او صدقه بدهد و مى‏تواند به حاکم شرع مراجعه کرده و از او کسب تکلیف نماید.

 مسأله 2673 - اگر چیزى را که پیدا کرده موقع وضو گرفتن و نماز خواندن همراه او باشد، وضو و نمازش باطل نمى‏شود حتّى اگر نخواهد آن را به صاحبش تحویل دهد.

 مسأله 2674 - اگر کفش او را ببرند و کفش دیگرى به جاى آن بگذارند چنانچه بداند کفشى که مانده مال کسى است که کفش او را برده در صورتى که از پیدا شدن صاحبش مأیوس و یا برایش مشقّت داشته باشد مى‏تواند بجاى کفش خودش بردارد، ولى اگر قیمت آن از کفش خودش بیشتر باشد باید هر وقت صاحب آن پیدا شد زیادى قیمت را به او بدهد و چنانچه از پیدا شدن او ناامید شود باید با اجازه حاکم شرع زیادى قیمت را از طرف صاحبش صدقه بدهد. و اگر احتمال دهد کفشى که مانده مال کسى نیست که کفش او را برده بنابر احتیاط واجب باید با آن معامله مجهول المالک نماید، یعنى از صاحبش تفحّص کند و چنانچه از پیدا کردن او مأیوس شود از طرف او به فقیر صدقه بدهد.

 مسأله 2675 - اگر مالى را که کمتر از 6/12 نخود نقره سکّه دار ارزش دارد پیدا کند و از آن صرف نظر نماید و در مسجد یا جاى دیگر بگذارد چنانچه کسى آن را بردارد، براى او حلال است.