واجبات نماز
واجبات نماز یازده چیز است: اوّل: نیّت، دوم: قیام یعنى ایستادن، سوم: تکبیرةُ الاحرام یعنى گفتن اللَّه اکبر در اوّل نماز، چهارم: رکوع، پنجم: سجود، ششم: قرائت، هفتم: ذکر، هشتم: تشهّد، نهم: سلام، دهم: ترتیب، یازدهم: موالات یعنى پى در پى بودن اجزاء نماز.
مسأله 938 - بعضى از واجبات نماز رکن است، یعنى اگر انسان آنها را بجا نیاورد، یا در نماز اضافه کند عمداً باشد یا اشتباهاً، نماز باطل مىشود. و بعضى دیگر رکن نیست، یعنى اگر عمداً کم یا زیاد شود، نماز باطل مىشود و چنانچه اشتباهاً کم یا زیاد گردد نماز باطل نمىشود و رکن نماز پنج چیز است: اوّل: نیّت. دوم: تکبیرة الاحرام. سوم: قیام در موقع گفتن تکبیرة الاحرام و قیام متّصل به رکوع، یعنى ایستادن پیش از رکوع. چهارم: رکوع. پنجم: دو سجده.
نیّت
مسأله 939 - انسان باید نماز را به نیّت قربت، یعنى براى انجام فرمان خداوند عالم بجا آورد، و لازم نیست نیّت را از قلب خود بگذراند یا مثلاً به زبان بگوید که چهار رکعت نماز ظهر مىخوانم قربةً الى اللَّه.
مسأله 940 - اگر در نماز ظهر یا در نماز عصر نیّت کند که چهار رکعت نماز مىخوانم و معیّن نکند ظهر است یا عصر، نماز او باطل است. و نیز کسى که مثلاً قضاى نماز ظهر بر او واجب است، اگر در وقت نماز ظهر بخواهد آن نماز قضا یا نماز ظهر را بخواند، باید نمازى را که مىخواند، در نیّت معیّن کند.
مسأله 941 - اگر کسى مثلاً خواست نماز ظهر بخواند ولى موقع شروع نماز اشتباهاً بجاى لفظ ظهر، لفظ عصر به زبان او آمد یا اینکه در قلبش بجاى ظهر مثلاً عصر اشتباهاً خطور کرد ولى انگیزه او از این عمل نماز ظهر بود مانعى ندارد و نمازش صحیح است.
مسأله 942 - انسان باید از اوّل تا آخر نماز به نیّت خود باقى باشد، پس اگر در بین نماز به طورى غافل شود که اگر بپرسند چه مىکنى، نداند چه بگوید، نمازش باطل است.
مسأله 943 - انسان باید فقط براى انجام امر خداوند عالم نماز بخواند، پس کسى که ریا کند یعنى براى نشان دادن به مردم نماز بخواند، نمازش باطل است خواه فقط براى مردم باشد، یا خدا و مردم هر دو را در نظر بگیرد.
مسأله 944 - اگر قسمتى از نماز را هم براى غیر خدا بجا آورد، نماز باطل است، چه آن قسمت واجب باشد مثل حمد و سوره، چه مستحب باشد مانند قنوت، بلکه اگر تمام نماز را براى خدا بجا آورد ولى براى نشان دادن به مردم در جاى مخصوصى مثل مسجد، یا در وقت مخصوصى مثل اوّل وقت، یا به طرز مخصوصى، مثلاً با جماعت نماز بخواند، نمازش باطل است. ولى اگر ریا در مقدّمات عمل باشد مثل طریقه راه رفتن به سوى مسجد، نماز باطل نمىشود.
مسأله 945 - عُجْب در نماز و ریا بعد از نماز باعث بطلان نماز نمىشود اگرچه حرام است.