اذان و اقامه‏

 مسأله 912 - براى مرد و زن مستحب است پیش از نمازهاى یومیّه اذان و اقامه بگویند، ولى پیش از نماز عید فطر و قربان، مستحب است سه مرتبه بگویند «اَلصَّلاة» و در نمازهاى واجب دیگر سه مرتبه «اَلصَّلاة» را به قصد رجاء بگوید.

 مسأله 913 - مستحب است در روز اوّلى که بچّه به دنیا مى‏آید یا پیش از آن که بند نافش بیفتد، در گوش راست او اذان و در گوش چپش اقامه بگویند.

 مسأله 914 - اذان هیجده جمله است: «اَللَّهُ اَکبَرُ» چهار مرتبه «اَشهَدُ اَن لا اِلهَ الّا اللَّهُ، اَشهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللَّهِ، حَیَّ عَلَى الصَّلوةِ، حَیَّ عَلَى الفَلاحِ، حَیَّ عَلى خَیرِ العَمَل، اَللَّهُ اَکبَرُ، لا اِلهَ الّا اللَّهُ» هر یک دو مرتبه، و اقامه هفده جمله است یعنى دو مرتبه «اَللَّهُ اَکبَرُ» از اوّل اذان و یک مرتبه «لا اِلهَ الّا اللَّهُ» از آخر آن کم مى‏شود و بعد از گفتن «حَیَّ عَلى خَیرِ العَمَلِ» باید دو مرتبه «قَد قامَتِ الصَّلوةُ» اضافه نمود.

 مسأله 915 - «اَشهَدُ اَنَّ عَلِیّاً وَلِیُّ اللَّهِ» جزء اذان و اقامه نیست ولى خوب است بعد از «اَشهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللَّهِ»، به قصد تیمّن و تبرّک گفته شود.

 ترجمه اذان و اقامه‏

 «اَللَّهُ اَکبَرُ»: خداى تعالى بزرگتر از آن است که او را وصف کنند.

 «اَشهَدُ اَن لا اِلهَ الّا اللَّهُ»: شهادت مى‏دهم که غیر خدایى که یکتا و بى همتا است خداى دیگرى سزاوار پرستش نیست.

 «اَشهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللَّهِ» یعنى شهادت مى‏دهم که حضرت محمّد بن عَبداللَّه‏(ص) پیغمبر و فرستاده خدا است.

 «اَشهَدُ اَنَّ عَلِیّاً امیرُ المؤمنین وَلِیُّ اللَّهِ» یعنى شهادت مى‏دهم که حضرت على‏(ع) امیرالمؤمنین و ولىّ خدا بر همه خلق است.

 «حَیَّ عَلَى الصَّلوةِ» یعنى بشتاب براى نماز «حَیَّ عَلَى الفَلاحِ» یعنى بشتاب براى رستگارى.

 «حَیَّ عَلى خَیرِ العَمَل» یعنى بشتاب براى بهترین کارها که نماز است.

 «قَد قامَتِ الصَّلوةُ» یعنى به تحقیق نماز برپا شد.

 «لا اِلهَ الّا اللَّه» یعنى خدایى سزاوار پرستش نیست مگر خدایى که یکتا و بى همتا است.

 مسأله 916 - نباید بین جمله‏هاى اذان و اقامه زیاد فاصله انداخت و اگر بین آنها بیشتر از معمول فاصله بیندازد، باید دوباره آن را از سر بگیرد.

 مسأله 917 - اگر در اذان و اقامه صدا را در گلو بیندازد چنانچه غنا شود، یعنى به طور آوازه خوانى که در مجالس لهو و لعب معمول است اذان و اقامه را بگوید، حرام است.

 مسأله 918 - در پنج نماز اذان ساقط مى‏شود:

 اوّل: نماز عصر روز جمعه.

 دوم: بین نماز ظهر و عصر روز عرفه که روز نهم ذى حجّه است، براى کسى که در عرفات باشد، که احتیاط واجب در ترک اذان است.

 سوم: بین نماز مغرب و عشاء شب عید قربان، براى کسى که در مشعر الحرام باشد، که در این صورت نیز احتیاط واجب در ترک اذان است.

 چهارم: نماز عصر و عشاء زن مستحاضه.

 پنجم: نماز عصر و عشاى کسى که نمى‏تواند از بیرون آمدن بول و غائط خوددارى کند.

 و در این پنج نماز در صورتى اذان ساقط مى‏شود که با نماز قبلى فاصله نشود یا فاصله کمى بین آنها باشد.

 مسأله 919 - اگر براى نماز جماعتى اذان و اقامه گفته باشند، کسى که با آن جماعت نماز مى‏خواند، مى‏تواند براى نماز خود اذان و اقامه نگوید.

 مسأله 920 - اگر براى خواندن نماز جماعت به مسجد رود و ببیند جماعت تمام شده تا وقتى که صفها به هم نخورده و جمعیت متفرّق نشده مى‏تواند براى نماز خود اذان و اقامه نگوید.

 مسأله 921 - در جایى که عدّه‏اى مشغول نماز جماعتند، یا نماز آنان تازه تمام شده و صفها به هم نخورده است، اگر انسان بخواهد فرادى یا با جماعت دیگرى که برپا مى‏شود نماز بخواند، با سه شرط اذان و اقامه از او ساقط مى‏شود:

 اوّل: آن که براى آن نماز، اذان و اقامه گفته باشند.

 دوم: آن که نماز جماعت باطل نباشد.

 سوم: آن که نماز او و نماز جماعت در یک مکان باشد، پس اگر نماز جماعت، داخل مسجد باشد و او بخواهد در بام مسجد نماز بخواند، مستحب است اذان و اقامه بگوید.

 مسأله 922 - اگر در شرط دوم از شرطهایى که در مسأله پیش گفته شده شکّ کند، یعنى شکّ کند که نماز جماعت صحیح بوده یا نه، اذان و اقامه از او ساقط است ولى اگر در یکى از دو شرط دیگر شکّ کند مستحب است اذان و اقامه بگوید.

 مسأله 923 - کسى که اذان و اقامه دیگرى را مى‏شنود مستحب است هر قسمتى را که مى‏شنود بگوید.

 مسأله 924 - کسى که اذان و اقامه دیگرى را شنیده، چه با او گفته باشد یا نه، در صورتى که بین آن اذان و اقامه و نمازى که مى‏خواهد بخواند زیاد فاصله نشده باشد، مى‏تواند براى نماز خود اذان و اقامه نگوید.

 مسأله 925 - اگر مرد اذان زن را با قصد لذّت بشنود، اذان از او ساقط نمى‏شود. بلکه اگر قصد لذّت هم نداشته باشد، ساقط شدن اذان اشکال دارد.

 مسأله 926 - اذان و اقامه نماز جماعت را باید مرد بگوید، ولى در جماعت زنان اگر زن اذان و اقامه بگوید کافى است.

 مسأله 927 - اقامه باید در حال ایستاده و با طهارت و بعد از اذان گفته شود و اگر قبل از اذان بگویند صحیح نیست.

 مسأله 928 - اگر کلمات اذان و اقامه را بدون ترتیب بگوید، مثلاً «حَیَّ عَلَى الفَلاح» را پیش از «حَیَّ عَلَى الصَّلوة» بگوید باید از جایى که ترتیب به هم خورده، دوباره بگوید.

 مسأله 929 - باید بین اذان و اقامه فاصله ندهد و اگر بین آنها به قدرى فاصله دهد که اذانى را که گفته اذان این اقامه حساب نشود مستحب است دوباره اذان و اقامه را بگوید و نیز اگر بین اذان و اقامه و نماز به قدرى فاصله دهد که اذان و اقامه آن نماز حساب نشود، مستحب است دوباره براى آن نماز، اذان و اقامه بگوید.

 مسأله 930 - اذان و اقامه باید به عربى صحیح گفته شود پس اگر به عربى غلط بگوید، یا به جاى حرفى حرف دیگر بگوید، یا مثلاً ترجمه آنها را به فارسى‏بگوید صحیح نیست.

 مسأله 931 - اذان و اقامه باید بعد از داخل شدن وقت نماز گفته شود و اگر عمداً یا از روى فراموشى پیش از وقت بگوید باطل است.

 مسأله 932 - اگر پیش از گفتن اقامه شکّ کند که اذان گفته یا نه باید اذان را بگوید، ولى اگر مشغول اقامه شود و شکّ کند که اذان گفته یا نه، گفتن اذان لازم نیست.

 مسأله 933 - اگر در بین اذان یا اقامه پیش از آن که قسمتى را بگوید شکّ کند که قسمت پیش از آن را گفته یا نه، باید قسمتى را که در گفتن آن شکّ کرده بگوید، ولى اگر در حال گفتن قسمتى از اذان یا اقامه شکّ کند که آنچه پیش از آن است گفته یا نه، گفتن آن لازم نیست.

 مسأله 934 - مستحب است انسان در موقع گفتن اذان، رو به قبله بایستد و با وضو یا غسل باشد و دستها را به گوش بگذارد و صدا را بلند نماید و بکشد و بین جمله‏هاى اذان کمى فاصله دهد و بین آنها حرف نزند.

 مسأله 935 - مستحب است بدن انسان در موقع گفتن اقامه آرام باشد و آن را از اذان آهسته‏تر بگوید و جمله‏هاى آن را به هم نچسباند، ولى به اندازه‏اى که بین جمله‏هاى اذان فاصله مى‏دهد، بین جمله‏هاى اقامه فاصله ندهد.

 مسأله 936 - مستحب است بین اذان و اقامه یک قدم بردارد، یا قدرى بنشیند یا سجده کند یا ذکر بگوید یا دعا بخواند، یا قدرى ساکت باشد یا حرفى بزند یا دو رکعت نماز بخواند ولى حرف زدن بین اذان و اقامه نماز صبح مستحب نیست ولى نماز خواندن بین اذان و اقامه نماز مغرب را به امید ثواب بیاورد.

 مسأله 937 - مستحب است کسى را که براى گفتن اذان معیّن مى‏کنند، عادل و وقت شناس و صدایش بلند باشد و اذان را در جاى بلند بگوید.