نفس مطمئنّه

شرح زندگی شهید محراب

حضرت آیت الله سیدعبدالحسین دستغیب

ولادت

 شهید آیت‏اللَّه سید عبدالحسین دستغیب در شب عاشوراى 1292 شمسى در شهر شیراز، در یک خانواده روحانى پاى به عرصه وجود گذاشت.این تولّد مبارک در خانه‏اى محقّر در یکى از کوچه‏هاى قدیمى شیراز، کنار بازار مرغ که امروز «خیابان احمدى» نامیده مى‏شود، صورت گرفت، ولادت او در شب عاشورا سبب گردید که به «عبدالحسین» مسمّى شود و حیاتش مصداق بارزى از نام شریفش گردد. پدرش سید محمدتقى فرزند میرزاهدایت‏اللَّه مرجع بزرگ فارس بود که به هنگام تولّد فرزندش در کربلا بسر مى‏برد. شهید دستغیب در سن 12 سالگى از نعمت داشتن پدر محروم گردید واز همان تاریخ سرپرستى مادر، سه خواهر و دو برادر خویش را بعهده گرفت. خاندان دستغیب از خاندان‏هاى اصیل و شریف استان فارس و شیراز است که سابقه‏اى 700 - 800 ساله دارد و از این سلسله رجال، دانشمندان بزرگ ،ادباء و خطباى شایسته‏اى برخاسته‏اند. این خاندان با 33 واسطه به حضرت امام سجّاد علیه الصّلوة و السّلام مى‏رسد.

 در عرصه تحصیل علم و معرفت

 در سالهاى کودکى، از برکت هوش سرشار و استعداد شکوفایى که خداوند در ذاتش به ودیعه نهاده بود، دروس مقدماتى را خواند و پس از اتمام دروس سطح، امامت جماعت مسجد باقرخان را عهده دار گردید و پس از گذراندن سالها رنج و مشقت و فقر شدید مادّى، در سال 1314 به منظور ادامه تحصیلات راهى نجف اشرف شد.

 ایشان خود در این باره مى‏گوید: «در زمان رضا خان قلدر ملعون ما را چند بار زندانى کرد و یک دفعه بناشان تبلیغ بود. بعد فشار آوردند که اصلاً باید از روحانیت بیرون بروى و 24 ساعت مهلت دادند که بنده اصلاً خلع لباس کنم و از روحانیت بیرون روم و مسجد و منبرى نباشم. به ناچار فرار کردم و رفتم نجف و این هم به خواست خدا وسیله خیرى شد براى استفاده از محضر بزرگان».

 در آنجا از محضر اساتیدى چون مرحوم آیت‏اللَّه حاج شیخ محمّدکاظم شیرازى (رحمه اللَّه)^(۱)، آیت‏اللَّه حاج سید ابوالحسن موسوى اصفهانى  (رحمه اللَّه)^(۲)، آیت‏اللَّه العظمى حاج سید میرزا آقا اصطهباناتى (قدّس سرّه)^(۳) و آیت‏اللَّه حاج میرزا على آقا قاضى طباطبایى (قدّس سرّه)^(۴) که

یکى از اعاظم اهل معرفت بود کسب فیض نمود و موفق به کسب درجه اجتهاد از مراجعى چون آیات عظام آقا ضیاء عراقى (قدّس سرّه)^(۵)، شیخ محمّد کاظم شیرازى (قدّس سرّه) و سید ابوالحسن اصفهانى (قدّس سرّه) گردید. شهید دستغیب (قدّس سرّه) صاحب 8 اجازه اجتهاد بود.

 پس از مراجعت از نجف اشرف، ضمن اقامه نماز جماعت در مسجد جامع عتیق و تنویر افکار عموم، تدریس فقه و اصول را شروع کرد و خدمت فقیه و عارف نامى مرحوم آیت‏اللَّه حاج شیخ محمد جواد انصارى همدانى (قدّس سرّه) رسید و رفاقت با حضرت آیت‏اللَّه نجابت (قدّس سرّه)  جملگى موجب آزادى از قیود عالم طبع گردید و آرزویى جز تقرّب به ذات مقدّس پروردگار و وصال او باقى نگذاشت.

 بزرگ منشى و ساده زیستى

 شهید دستغیب در خانه‏اى محقر و ساده که بى‏شباهت به خانه اجداد طاهرینش نبود، زندگى را بسر مى‏برد و از هر گونه تجمّلات و مظاهر فریبنده دنیا پرهیز مى‏نمود. ارادت به اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام)، تقوى، زهد، صبر، اخلاق حسنه، قدرت بیان و قلم از صفات بارز وى بشمار مى‏رفت. خوراکش کمتر از یک چهارم نان جوین بود که آن را با مقدارى پیاز، نمک و گاه مختصرى پنیر مى‏خورد و از خوردن گوشت پرهیز مى‏نمود؛ چنانکه ریاضتهاى شرعى مداوم، مجاهدات و ترک شهوات او را ضعیف و رنجور ساخته بود. شبها را باعبادت و تهجّد به صبح مى‏رسانیدو بسیار روزه مى‏گرفت. عشق به روضه حضرت اباعبداللَّه (علیه السلام) ریشه در جانش داشت و شبهاى عاشورا لباس سیاه عزا به تن مى‏کرد. غالباً اول وقت به نماز مى‏ایستاد و در آن هنگام گویى که دیگر در این دنیا نبود. اوقات ایشان یا به عبادت و تلاوت قرآن و ذکر مى‏گذشت و یا به نگارش و یا به کمک و همدردى با نیازمندان.

 به مردم علاقه زیادى داشت و سر و کار ایشان با افراد طبقه 3 جامعه بود که همواره به یارى و حلّ مشکلات آنها مى‏شتافت. معمولاً خاموش بود و با دقّت به سخنان افراد گوش مى‏داد و سخنان درست آنها را مى‏پذیرفت. با دشمنانش نیز رفتارى شایسته داشت و به هیچکس اجازه نمى‏داد که از مخالفین ایشان بدگویى کند. حتّى گاهى با تعریف از مخالفین خود، آنها را به شگفت مى‏انداخت.

 وى در محیط خانه منشأ خیر و برکت بود. همسر ایشان در این باره مى‏گوید: «در امور زندگى به من اختیار تام داده بودند. هر کارى که انجام مى‏دادیم، هیچ ایرادى نمى‏گرفتند چون مى‏دانستند که راه ما راه خودشان و هدف ما یکى است. با بچه‏ها خیلى مهربان بودند. در اوقات فراغت در حیاط با بچه‏ها قدم مى‏زدند و آنگونه که بچه‏ها و نوه‏ها دلشان مى‏خواست، با آنها رفتار مى‏نمود. ایشان در کارهاى خانه هم علاوه بر کارهاى شخصى خود به ما کمک مى‏کردند... به کرّات مى‏گفتند: من اجازه امر کردن را به خودم نمى‏دهم. ایشان بسیار کم خوراک، دائم الوضو و اهل تهجّد و ذکر و دعا بودند».

 فرزند شهید نیز در مورد نقش ارزنده پدرش در منزل چنین اظهار مى‏دارد: «... در ایام مریضى مرحوم والده، از بچه‏ها نگهدارى مى‏کردند. فراموش نمى‏کنم که حتّى در نظافت بچه‏ها ابایى نداشتند یا حتى خودشان خانه را جارو مى‏کردند. او مانند جدّش رسول خدا بود؛ «اذا کان فی بیته کان فی محنة اهله».  یعنى آن هنگام که در خانه بود، غمخوار اهل خانه بود.

 دریاى فضیلت و کرامت

 فضائل اخلاقى آن شهید سعید زبانزد خاص و عام بود. حضرت آیت‏اللَّه نجابت (قدّس سرّه) از همسنگران قدیمى وى مى‏فرماید: «ملاقاتى با آیت‏اللَّه دستغیب (قدّس سرّه) نداشتم مگر آنکه ایشان در آن صحبت از خدا و معارف اهل بیت داشته باشند».

 عالم ربّانى و فقیه عالیقدر مرحوم حاج آقا شیخ محمد کاظم شیرازى به هنگام اعطاى اجتهاد به ایشان، در مورد وى مى‏نویسد: «او از هر اخلاق ناشایستى پاک است و به هر اخلاق شایسته‏اى آراسته است».

 حضرت امام امّت، خمینى کبیر (قدّس سرّه) نیز با بیاناتى روشن، اخلاق و خلقیات شهید محراب را به تصویر مى‏کشد و او را «مربّى محرومان»، «هدایت کننده مردم»، «معلّمى بزرگ»، «عالمى عامل» و بالاتر از همه «متعهد به اسلام» و «شخصیتى ارزشمند» مى‏نامد.

 شهید دستغیب به درجات والایى از معنویات دست یافته بود که در سیر وحدانیّت ربّ العالمین، کمتر کسى به این مراحل مى‏رسد و پى به این عوالم مى‏برد. از وى که در تمام عمر، داراى نفسى مطمئن بود، کرامات زیادى نقل شده است. گاهى خبر از هنگام مرگ فردى مى‏داد، گاه کودک محتضرى را به اذن خدا زنده نگاه مى‏داشت و گاه با عملى که حاکى از اشراف خود نسبت به واقعه ناگفتنى بود، موجب شگفتى مى‏گردید: روزى شخصى دست دو فرزندش را گرفته و از شهرستان بوشهر جهت زیارت آقا رفته و در بیان علت این ملاقات چنین اظهار داشته بود: «چند روزى است یکى از فرزندانم سخت مریض شده است و پزشکان گفته‏اند باید در شیراز بچه‏ات را معالجه کنى. من هم از لحاظ مالى تنگدست بودم. به حضرت ولى عصر(عج) متوسّل شدم و پس از گریه و زارى فراوان در حال خواب و بیدارى به من گفتند ناراحت نباش. به شیراز برو، نماینده من آقاى دستغیب در آنجاست. حاجت تو را برآورده مى‏کند». بعد آن شخص خدمت آقا رسید و ایشان بدون هیچ مقدمه‏اى فرموده بود: «ناراحت نباش که خودم وجه بیمارستان فرزندت را فراهم مى‏کنم».

ارائه طریق و استمرار رسالت پیامبران

 از دیگر خصوصیات ارزنده این شهید والامقام، برگزارى مراسم هفتگى دعاى کمیل و هدایت و ارشاد مردم بود که در آن هنگام کم نظیر مى‏نمود. بیان شیوا و نفوذ کلام ایشان گمراهان بسیارى را براه مى‏آورد و موجب توبه گنهکاران زیادى شد. در حقیقت، در دوران طاغوت علیرغم فشار و تباهى عالمگیر دستگاه حاکم، مجالس دعاى کمیل او اثرى شبیه تأثیر صحیفه سجادیّه و مبارزه منفى ائمه اطهار (علیهم السلام) داشت.

 پس از پیروزى انقلاب اسلامى نیز با آنکه نمایندگى مردم فارس و امامت جمعه شهر شیراز را برعهده داشت، بیشتر به ارشاد مردم همّت میگمارد تا انجام امور دولتى. ایشان به دولت اسلامى ارج مى‏نهاد و در امور مربوط به اداره استان و یا شهر دخالتى نمى‏کرد. معتقد بود که اگر دخالتهایى صورت گیرد، هرج و مرج بوجود خواهد آمد. مى‏فرمود مسئولین دولتى باید وظائف قانونى خود را انجام دهند و ما هم ارشاد و هدایت و اصلاح و تربیت اخلاقى مردم را بعهده داشته باشیم که رسالت پیامبران است و موجب مى‏شود کار دولت را به صلاح و فلاح برساند و گرنه دوگانگى در اداره امور موجب بیگانگى مردم از حکومت و اسلام خواهد شد و تشتّت و تفرقه و جدایى و طرح مسائلى که به سود انقلاب نخواهد بود، در پى خواهد داشت.

 جنگ تحمیلى در آینه قلب شهید

 با شروع تجاوز دشمن به میهن اسلامى، او با بیانات بسیار رسا جوانها را تشویق به شرکت در جبهه‏ها مى‏کرد و در بسیج نیروهاى خالص به جبهه و تأمین امکانات و تدارکات براى رزمندگان تلاش مستمر و پیگیر داشت. گاه مى‏فرمود: «اگر مؤمن واقعى مى‏خواهید پیدا کنید به رزمندگان ما نگاه کنید که اگر به زبان اظهار ایمان مى‏کنند، در عمل هم نشان مى‏دهند که غیر خدا را فداى خدا مى‏کنند» و گاهى از آنها تعبیر به «انصار اللَّه» مى‏نمود. در یکى از خطبه‏هاى نماز جمعه، وى جبهه‏هاى نبرد را نمونه جنگ‏هاى صدر اسلام ذکر نمود و جنگ تحمیلى دولت بعث عراق علیه ایران را وسیله‏اى براى آشکار شدن انسانیت افراد و صبر و تحمل و بردبارى و شهامت آنهإ؛ک‏ک نامید. با فرارسیدن موسم حج اطلاعیه زیر از سوى ایشان صادر گردید:

«مردم متدین و شریف استان فارس با توجه به وضع حساس فعلى مملکت و تجاوز ناجوانمردانه عراق به کشور اسلامى ما سزاوار است از رفتن به حج صرف نظر کرده و با حضور یکپارچه خود در صحنه مبارزه، کمکهاى لازم را به ارتش نیرومند و عالیقدر جمهورى اسلامى ایران برسانید. ما فعلاً در حال مبارزه با کفر هستیم و این مصداق واقعى جهاد در راه خداست که صراحتاً قرآن مجید او را والا و برتر از هر عمل دیگر ذکر کرده و بدانید که انشاءاللَّه به ثواب حج هم خواهید رسید... ضمناً از رؤساى کاروانهاى محترم تقاضا مى‏شود در صورت امکان وسائلى را که براى سفر حج آماده کرده بودند، در اختیار برادران و خواهران خود که زیر فشار ظالمانه عمّال بعث عراق قرار گرفته‏اند، بگذارند... »

 شهید دستغیب (قدّس سرّه) همچنین با احساس مسئولیتى فوق العاده نسبت به چگونگى هدایت دفاع مقدس و لزوم مشارکت علماء خصوصاً حضرت آیت‏اللَّه خویى (قدّس سرّه) که در عراق سکونت داشت، تلگرافى بدین مضمون خدمت ایشان ارسال نمود:

«نظر شریف مستحضر است در شرایط کنونى که صدام خائن محارب با اسلام و مشغول کوبیدن مساکن و کشتار مردم بى دفاع مسلمان ایران است و از راه تزویر خود را مسلمان و حامى اسلام معرفى مى‏نماید، واجب است ملّت شریف و ارتش مسلمان عراق را آگاه فرمایید که وظیفه شرعى ایشان جهاد در راه اسلام و مخالفت با صدام بوده و لازم است ارتش عراق به ارتش جمهورى اسلامى ملحق گردد تا به خواست خداوند حکومت اسلامى در عراق به رهبرى حضرت امام خمینى (قدّس سرّه) مستقر گردد».

 دستغیب صد پاره شد دیگر نمى‏آید

 مجلس یادبود شهداى فتح بستان بود که شهید دستغیب با بیان آنکه «این بدنهاى ما جیفه است، همه خواهند مرد و مرگ حق است چه بهتر که در بستر نمیریم»، آرزوى قلبى خود در پیوستن به خیل شهدا را آشکار نمود. از برکت مدارج معنوى بود که آن شهید از راه مکاشفه درون و الهامات غیبى، قبل از شهادت از این امر آگاهى یافت. نقل کرده‏اند که قبل از شهادت ایشان کسى خواب دیده بود که محلّى آتش گرفته است و دود حلقه حلقه به آسمان مى‏رود، آقا هم همراه دود بالا مى‏روند و در آسمان مى‏نویسند: «لا اله الاّ اللَّه». وقتیکه به ایشان توصیه کرده بودند که بیشتر مواظب خودشان باشند، اظهار داشته بود: «شهادت افتخار ما است، مگر شما حسودیتان مى‏شود که من به مقامى برسم، افتخارى نصیبم بشود».

 دختر شهید محراب نیز درباره اطلاع از حادثه‏اى که در شرف وقوع بود، چنین مى‏گوید، «من شب قبل از حادثه خواب دیده بودم که مادر مرحومم به همراه برادرم در «شاهچراغ» با شادى بسیار از مردم پذیرایى مى‏کنند و در ضمن صحن شاهچراغ را هم سیاه گرفته‏اند. از مادر مرحومم پرسیدم: «چه خبر است؟»ایشان گفتند: «به استقبال شهدا آمده‏ایم، امروز تشییع جنازه است».

 نیمه‏هاى شب یعنى ساعاتى قبل از روى دادن فاجعه ناگهان آقا از خواب بیدار شده، سراسیمه در بستر نشسته، دستها را بر پیشانى نهاده و مرتّب «لا حول و لا قوة الاّ باللَّه» را مى‏خواند. حالتش از یک خواب هولناک خبر مى‏دهد. او مى‏گوید که امروز جز با اشاره سخن نمى‏گویم. ساعت 11/30 صبح جمعه 20 آذر ماه 1360 طبق معمول عازم میعادگاه نماز جمعه مى‏شود. از پاسدار ایشان نقل است که وى به هنگام خروج از خانه، لحظه‏اى مى‏ایستد، شالش را محکم مى‏کند و مى‏گوید: «لا حول و لا قوة الاّ باللَّه العلى العظیم. انّا للَّه و انّا الیه راجعون» بعد از پلّه‏ها پایین مى‏آید و در حالیکه یک دست بر سینه دارد و با دست دیگر به سوى بالا اشاره مى‏کند، به راه مى‏افتد. لحظاتى بعد یک دختر 19 ساله از گروهک خائن منافقین با چند کیلو تى - ان - تى به بهانه داشتن نامه‏اى که شخصاً باید به دست آقا برساند، بطرف ایشان مى‏دود و سپس با یک انفجار مهیب، سید عبدالحسین دستغیب (قدّس سرّه) همچون مولاى مظلوم خویش حضرت ابى‏عبداللَّه با بدن تکه تکه به لقاء اللَّه مى‏پیوندد. دیوارهاى کوچه، درهاى منازل، کف کوچه و پشت بام‏ها غرق در خون مى‏شود  شناسایى بیشتر اجساد غیر ممکن مى‏گردد. از آن پس نمازگزاران ناله سر مى‏دهند که «دیده‏ها بارد، سینه‏ها نالد، دستغیب صد پاره شد، دیگر نمى‏آید».

 جسم شهید، کفن پوش و به خاک سپرده شد، امّا مشاهده گردید که در خلعت ایشان یک کیسه اضافى هم وجود دارد. بامداد اربعین حسینى با هفتمین روز شهادت آن عزیز بود که خبر آوردند علویه محترمه‏اى شب قبل مرحوم آقا را در خواب دیده که فرموده‏اند: «من ناراحت هستم چون قطعاتى از بدن من لابلاى آجرهاى کوچه باقى مانده است. امروز آن را به من ملحق کنید». جستجو آغاز گردید و پس از تلاش فراوان مقدارى قطعات پوست و گوشت یافت شد. ساعت 10 همان شب تشییع دوم انجام گرفت و با جاى دادن پاره‏هاى بدن درون همان کسیه اضافى، پایین قبر راشکافتند و آن را به بدن مطهّر ملحق نمودند.

 مى‏بیند.

 حضرت امام خمینى (قدّس سرّه) پس از اطلاع از شهادت جانگداز این اسوه اخلاق، طى پیامى چنین مى‏فرمایند:

 «بسم اللَّه الرّحمن الرّحیم انّا للَّه و انّا الیه راجعون... شما فرضاً شهید بهشتى را گناهکار بدانید شهداى دیگر مثل شهید مدنى (قدّس سرّه) و شهید دستغیب (قدّس سرّه) که جز تربیت محرومان و هدایت مردم گناهى نداشته با چه انگیزه شهید مى‏کنید... دست جنایتکار آمریکاییان یک شخصیت ارزشمند که مربّى بزرگ و عالمى عامل که گناهش فقط تعهد به اسلام بود، از دست ملّت ایران و اهالى محترم فارس گرفت و حوزه‏هاى علمیه و اهالى ایران را به سوگ نشاند. حضرت حجةالاسلام و المسلمین شهید حاج سید عبدالحسین دستغیب را که معلّم اخلاق و مهذّب نفوس و متعهد به اسلام و جمهورى اسلامى بود، با جمعى از همراهانشان به شهادت رساندند... آیا ما این بزرگان علما و معلمان ارزشمند را براى جبران شکست آمریکا در منطقه و صدام آمریکایى در جبهه از دست مى‏دهیم؟ رحمت خداوند بر این مجاهدان عظیم الشأن که شهادتشان پیروزى اسلام را بیمه مى‏کند...«

 شهید دستغیب (قدّس سرّه) با توصیه به تقواى الهى رخت ازجهان بر مى‏بندد و بدون شک رهروان نور همیشه به این فراز از وصیت نامه وى تمسک خواهند جست:

 «وصیت مى‏کنم فرزندان خود را به تقوى و سعى در اینکه واجبى از آنها فوت نشود و مرتکب حرامى نشوند و در هر حال خدارا حاضر بدانند. دنیا رإ؛ک‏ک محل عبور و آخرت را محل قرار بدانند و این ضعیف را از دعا فراموش ننمایند... ».

آخرین خاطره

حضرت آیت الله سید مهدی دستغیب اخوی شهید می فرمایند:

همان روزى که این بزرگوار به شهادت رسیدند یعنى بیستم آذر، یک ساعت قبل از شهادت در خدمتشان بودم، دو نفر از افراد سپاه هم آنجا بودند که از جبهه برگشته بودند، مقدارى برایشان صحبت کردند و آن دو نفر که رفتند به من فرمودند: نگاه کن، ما سالهاست داریم خون دل مى‏خوریم براى رسیدن به لقاء ربّ‏العالمین امّا این جوانها به یک قدم، در اثر همّت والا و از خودگذشتگى که دارند، مى‏روند و مى‏رسند، و ما همینطور مانده‏ایم تا عاقبت به کجا منتهى بشود، که البته طولى نکشید و شاید یک ساعت هم فاصله نشد که خود این بزرگوار هم به لقاء ربّ‏العالمین رسید.

در صحنه سیاست و مبارزه

 مبارزات سیاسى این شهید بزرگوار از هنگامى شروع شد که اساس دین را با روى کار آمدن رضاخان در خطر دید. بنابراین در منابر و سخنرانیها مردم را از توطئه آگاه مى‏نمود؛ بویژه در مورد کشف حجاب که از نخستین برنامه‏هاى ضد اسلامى و زمینه ساز نشر منکرات  مفاسد در سطح جامعه و در نهایت نفوذ و سلطه هرچه بیشتر اجانب و بیگانگان بر همه شئون میهن اسلامى بود، به شدّت مخالفت مى‏کرد. هنگامى که رضاخان بناى مخالفت با روحانیون را گذاشت، باز هم او در صف اوّل مبارزه قرار داشت. تفنگ بدستهاى رضاشاه مانع از منبر رفتن و سخنرانى وى مى‏شدند و به قول خود شهید، کار این مزاحمت‏ها و اخلالگرى‏ها به جایى رسید که او ناگریز بر روى زمین مى‏نشست و مردم را موعظه مى‏کرد. در جواب اعتراض مأمورین هم پاسخ مى‏داد: «مرا از منبر رفتن منع کرده‏اند، نه از سخن گفتن بر روى زمین».

 در اواخر سال 1341 که با طرح لایحه انجمن‏هاى ایالتى و ولایتى، زمزمه مخالفت از قم به رهبرى امام امّت برخاست و نخستین اعلامیه رهبر عظیم الشأن انقلاب اسلامى از قم بدست شهید دستغیب رسید، صریحاً اعلام نمود: «کلاً و در بست در اختیار اسلام هستم». از آن به بعد لحظه‏اى آرام نگرفت و حرکت خود را دقیقاً با کم و کیف حرکت امام تنظیم نمود و از هرگونه تندروى و کند روى بشدّت پرهیز مى‏کرد. از آنجا که همکارى دیگر علماء نیز ضرورى بود، ایشان به خانه فرد فرد علماء آن روز رفت و با هر زبان و برنامه‏اى که بود، جز دو سه نفر بقیه را راضى به شرکت در مجلس هفتگى عمومى در شبهاى جمعه در مرکز مبارزات (مسجد جامع شیراز) نمود و با سخنرانى‏هاى افشاگرانه و آتشین خود مردم را روشن و آماده مبارزه با طاغوت مى‏نمود. نوار سخنرانى‏هاى ایشان در سطح کشور پخش مى‏گردید و برخى از سخنرانیها بقدرى مؤثر و نافع بود که به دستور حضرت امام تکثیر و در سطح وسیعى توزیع مى‏شد. در اسناد ساواک آمده است که ایشان پس از تصویب طرح شش ماده‏اى اظهار داشته: «امروز مى‏خواهم بگویم اسلام درخطر است. بى حرمتى به شما مى‏کنند. انتخابات زنان چه معنا دارد؟ ارمغانهایى که اروپاییان براى ما آورده‏اند غیر از بى عفتى و بى عصمتى چیز دیگرى نیست. خانمى که همیشه جلوى میز توالت است چطور مى‏تواند در انتخابات شرکت کند؟! مگر مرد در ایران کم است یا قحط است که بخواهند زن به مجلس شوراى ملّى ببرند؟ مى‏گویند «ارتجاع سیاه»، «مُفت‏خورها». حلقومت گندیده باد. علماء جانشین پیغمبرند... مردم نگذارید به علماء توهین کنند. آنها عمامه را سوزانده تا آثار پیغمبر را از بین ببرند. شما امروز دست هر روحانى و سیّدى را که دیدید، ببوسید. و اللَّه بوسیدن دست سیّد از بوسیدن ضریح شاهچراغ بهتر است. دست سیّدى را بوسیدن تجلیل از علماء و تجلیل از دین است. خُرد باد دهان کسى که بگوید روحانى مُفت‏خوراست و خُرد باد قلم کسى که بنویسد روحانى آماده‏خور است... علماء اسلام چشم مردم هستند. تا مى‏آییم درباره شاه و دولت صحبت کنیم ما را جلب مى‏کنند. مى‏گویند فلان کس که پاى منبر نشسته بود جاسوس اطلاعات و سازمانهاى زهرمارى بود. این جاسوسان پست‏ترین افراد اجتماع هستند. خداوند قسم خورده روز قیامت آنها را حلق آویز کند».

 شهید دستغیب (قدّس سرّه) پیوسته بر دامنه مبارزاتش مى‏افزود تا آنجا که به شهادت اسناد ساواک در تاریخ 42/1/1 اعلام مى‏دارد که تا کنون دو بار از آیت‏اللَّه حکیم (رحمه اللَّه)[6] اجازه جهاد خواسته‏ام امّا جوابى نرسیده.

 است. همچنین در تاریخ 42/1/8 مأمورین اطلاعاتى گزارش مى‏دهند که ایشان بر روى منبر افراد را تشویق و تحریک به جهاد و کفن پوشى مى‏نماید و بالاخره در مورخه 42/1/10 سرلشکر پاکروان حکم تبعید وى را صادر مى‏کند. اما از آنجا که سیاست حمایت از بى فرهنگیهاى بیگانگان کشور را بسوى نابودى مى‏کشانید، ایشان عمدتاً با تکیه بر فرهنگ اسلامى به مبارزه علیه تهاجم فرهنگى اجنبى مى‏پرداخت. اسناد ساواک در این زمینه چنین گزارش مى‏دهد: «... مدرسه منصوریه و مدرسه قوام و غیره، حکومت یا اوقاف درب آن را بسته و نمى‏گذارد طلبه ادامه درس بدهد. من دل پرخونى از دست این فرهنگ وفرهنگیان دارم. شما را به خدا بگویید چرا زنى که دین ندارد و یا بهتر بگویم بهایى است، معلّم دینى یا تاریخ باشد؟ این فرهنگ نیست، خانه فساد است. رئیس دانشگاه که یهودى باشد و زنش بهایى، آیا اولاد شما دیندار مى‏شوند؟!... مى‏خواهند مملکت را بدست یهودیان بسپارند، چرا با تهدید و ارعاب حقایق را نگوییم؟ ما زنده باشیم و بگذاریم اسرائیل و جاسوسانش در فرهنگ کشور اسلامى حکومت کنند؟ نه، این عملى نیست. ما مى‏جنگیم با آنها که با مراجع تقلید جنگ دارند. ما در جنگ هستیم با مخالفین اسلام. ما طرف هستیم با هیئت حاکمه فاسد که دارد کمک مى‏کند به بهاییهایى که دشمن دین و استقلال مملکت مى‏باشند. اینها جاسوسانى هستند که در بلاد مسلمان پراکنده کرده‏اند و کتاب‏هاى آنها را در بین مسلمین پراکنده نموده‏اند. تمام پستهاى حساس مملکت را بدست آنها داده‏اند. شما هم مى‏گویید مسلمانیم و هم کمک به آنها مى‏کنید که دوهزار نفر آنها بروند لندن و علیه مسلمانان و علماء جلسه بگیرند. همه دلشان از دست شما هیئت حاکمه فاسد خون است».

 پس از دستگیرى حضرت امام (قدّس سرّه) در 15 خرداد 1342، شب هنگام مأمورین شاه و رنجرهاى مخصوص گارد، از تهران به شیراز آمده و به خانه ایشان حمله کردند. ساعت حدود 3 بعد از نیمه شب بود و جمعیت مردم که احتمال چنین یورش وحشیانه‏اى را مى‏دادند از سر شب در منزل و کوچه و مسجد مجاور مانده بودند و در برابر یورش مأمورین مقاومت نمودند و عدّه‏اى نیز ایشان را به منزل همسایه بردند. مأمورین با شکستن شیشه‏ها و در و پنجره، به ضرب و شتم مردم بى دفاع حتّى زنها و کودکان پرداختند و عدّه زیادى را مجروح کردند. خانم‏ها را به سختى کتک زده بودند، بطورى که جاى ضرباتشان حتّى پس از گذشت 15 سال هنوز بر بدن علویه خانم خواهر شهید باقى بود. پس از گذشتن دو روز و تعطیل عمومى شیراز و کشتار عده‏اى از آن جمله همشیره زاده ایشان شهید خلیل دستغیب و بازداشت حدود 500 نفر از وابستگان و ارادتمندان معظم له توسط فرماندارى نظامى، ایشان به مقامات دولتى پیغام فرستادند که اگر بخاطر دست یافتن به من مردم را اینطور اذیت مى‏کنید، من حاضرم به دو شرط خود را معرفى نمایم. اول اینکه همه کسانى که زندانى شده‏اند، آزاد شوند و دوم اینکه حاضر به تهران رفتن و محاکمه شدن نیستم. پاسخ دادند هر دو شرط را مى‏پذیریم ولى چون شخص شاه مکرّر دستور داده و بازخواست نموده، چاره‏اى از تهران رفتن نیست ولى به خاطر راحتى، شما را با هواپیما مى‏فرستیم. سپس استاندار وقت به اتفاق رییس ساواک به خدمت ایشان رفتند و نامبرده را با یک فروند هواپیماى اختصاصى به تهران اعزام و مستقیماً روانه زندان عشرت آباد کردند. در سال 1343 نیز یکبار دیگر مزدوران رژیم مانند دفعه قبل نیمه شب به منزل ایشان ریختند و باز مستقیماً او را به تهران و زندان «قزل‏قلعه» منتقل کردند که پس از آزادى مدّت 3 روز میهمان حضرت امام خمینى (قدّس سرّه) بود.

 این شخصیت بزرگوار در حرکت دادن به مبارزات مردم مسلمان فارس علیه رژیم مزدور شاه نقش بسیار مهم و مؤثرى داشت. افشاگریهاى بى پرواى او در مورد جشن هنر فسادانگیز شیراز، حرکتهاى اسلامى مردم فارس را عمق بیشترى مى‏بخشید و سخنرانى‏ها و حضورش در تظاهرات و راهپیمایى‏ها و مبارزات امت مسلمان منطقه، پشتوانه محکمى براى مردم ستمدیده بود. یکى از این اقدامات، ابراز مخالفت شدید با برنامه جشن هنر شیراز در سال 1356 بود. برنامه سالیانه جشن هنر توسط دربار در شهر شیراز تشکیل مى‏شد و با صرف بودجه‏اى هنگفت گروهى از خارجیان نیز در آن شرکت مى‏نمودند و انواع فحشاء را مرتکب مى‏شدند. در ماه مبارک رمضان نمایشنامه‏اى با عنوان «خوک - بچه - آتش» درست کردند که ضمن آن رسماً عمل جنسى در ملاء عام انجام مى‏دادند و برنامه مزبور ده روز یا دو هفته ادامه داشت. فرداى نخستین روز پس از نماز عصر، چنان از این برنامه انتقاد نمود که مأمورها در بیرون شبستان ضبط صوتها را توقیف مى‏کردند و نوار آن را مى‏گرفتند. عصر همان روز از طرف مقامات دولتى پیغام فرستادند شما کوتاه بیایید و ما خودمان جلوگیرى مى‏کنیم، مبادا در شهر آشوب شود. امّا براى دوّمین روز نیز برنامه تکرار گردید، لذا فرداى آن روز مجدداً با تهدید صریح و اتمام حجّت، سخنرانى مبسوطى بدین مضمون ایراد نمود: «اگر یکبار دیگر این ماجرا تکرار شد، وظیفه مردم است خودشان بریزند و بساطشان را بهم بزنند. هرچه هم پیش آمد، به عهده دولت است و سببش را مأمورین فراهم کرده‏اند. از هم اکنون من مجرم را معرفى مى‏کنم. خود مقامات حکومتى مجرمند که مردم را اینگونه تحریک مى‏کنند و باعث آشوب و ناامنى مى‏شوند». اما گزارشات ساواک هم در مورد بیانات ایشان بسیار جالب و خواندنى است: «یک چیزى شنیدم، جشن خوک، جشن خوک، عجب اسمى دارد. آنها که به اینجا مى‏روند نر و ماده با هم از خوک پست ترند... زن و مرد هم مانند خوکها مى‏رقصند... آنهایى که مى‏روند براى تماشاى آن، میمون و خوک هستند... خدا لعنت کند کسانى رإ؛ک‏ک که در این جشن شرکت مى‏کنند... مؤسس آنها هم خوک است. لعنت باد بر آنها، تا کى این مملکت و این جوانها را مى‏خواهید گمراه کنید و به دست استعمار بدهید و منحرف کنید... خدا لعنت کند افتتاح کننده جشن هنر را (جشن هنر شیراز توسط فرح پهلوى افتتاح شده بود) ». پس از این بیانات آتشین، بسرعت شوراى امنیت استان تشکیل و برنامه جشن هنر شیراز فوراً تعطیل گردید. در سال 1357 نیز ساواک با اذعان به وقاحت برنامه، اقدام به درج گزارشى به شرح زیر در بولتن ویژه کرد: »برنامه جشن هنر شیراز نمایشنامه‏اى تحت عنوان »خوک - بچه - آتش« را به معرض نمایش در آورد که صحنه‏هایى از آن برخلاف عفت عمومى بود. سید عبدالحسین دستغیب که از روحانیون افراطى طرفدار خمینى است، روز 37/4/11 در مجلسى که با شرکت قریب شش هزار نفر در مسجد جامع شهر شیراز برگزار شد، طى سخنانى که جنبه تحریک‏آمیز و خلاف مصالح مملکتى داشته از برنامه‏هاى جشن هنر شیراز انتقاد و اظهار نمود: براى سومین بار اخطار مى‏کنم که امسال نباید جشن هنر یا بى هنر در شیراز برگزار گردد. آنها مى‏خواهند بابرگزارى این جشن مردم را از راه دین منحرف سازند«.

 در واقعه دیماه 1356، در برابر مقاله توهین‏آمیزى که نسبت به حضرت امام در روزنامه اطلاعات به چاپ رسیده بود، بشدّت به موضعگیرى پرداخت. در گزارشات مورخه 36/10/24 مأمورین ساواک، اظهارات ایشان بدین شرح درج گردیده است: «... خمینى مرجع عالیقدر چند میلیون شیعه مى‏باشد و چون روزنامه اطلاعات به وى تهمت‏هایى زده طبق قانون عاملین این امر بایستى تحت تعقیب قرار گرفته و از یک تا سه سال زندانى شوند».

 در همان سال ایشان مدّتى در منزل خود در محاصره ساواک بسر برده و هنگام اوج‏گیرى مبارزات و پس از کشتار 5 رمضان در مسجد نو (شهداء) شیراز توسط رژیم سفّاک به مدت 2 هفته مسجد جامع، دژ استوار مبارزات تعطیل شد. با شروع حکومت نظامى و پس از حادثه خونین 17 شهریور 1357، مأمورین شبانه به منزل ایشان رفته و او را در حال بیمارى و تب بازداشت، ابتدا به کمیته شهربانى و پس از آن به زندان اعزام کردند. امّا، پس از چند ماه زندانى و تبعید، وى در میان استقبال باشکوه مردم به شیراز بازگشت.

 شهید والا مقام محراب در دوران تبعید امام در نجف اشرف، چندین نوبت به ملاقات ایشان شتافت. اخبار ایران و مبارزات جارى را به عرض ایشان مى‏رساند و با کسب رهنمودهاى ارزشمند امام به ایران مراجعت مى‏نمود. وجود شهید دستغیب همیشه منشأ خیر و برکت بود. آقاى هاشمى رفسنجانى در این مورد مى‏گوید: «در غیاب امام که دسترسى گاهى به امام مشکل بود مشورت مى‏کردیم بعضى مسائل را در داخل با آقایان. یکى از شخصیت‏هایى که همیشه مورد مشورت بود و نظراتش هم همیشه مفید بود براى ما ایشان (شهید دستغیب) بودند ».

 حضرت آیت‏اللَّه دستغیب (قدّس سرّه) جهت روشن کردن افکار مردم به شهرهاى مختلف از جمله فسا، مرودشت، کوار، داراب، فیروزآباد، اصطهبانات، نى ریز، سروستان، اقلید، آباده و... مسافرت مى‏نمود و موجب تحولات عظیم در اجتماعات مردمى مى‏گردید.

 یکى از زیباترین حرکتهاى با عظمت ایشان در سال 1357 که موجب رعب و وحشت رژیم سر سپرده گردید، بدین شرح در گزارش 57/10/10 ساواک منعکس گردیده است: «برابر اطلاع واصله: مورخه 57/9/26 آیت‏اللَّه دستغیب (قدّس سرّه) در بیمارستان نمازى شیراز اظهار نمود که از تاریخ فوق حکومت نظامى اسلامى است و ظرف 48 ساعت حکومت نظامى اسلامى، هیچکس جهت دادخواست و یا رسیدگى به کارهاى خود به ادارات مراجعه نکند. به خود من مراجعه کنید تا مشکلتان را حل کنم ».

 با اوج‏گیرى انقلاب اسلامى و نزدیک شدن لحظه پیروزى نهایى، در 22 بهمن 57 ایشان با رئیس شهربانى تماس گرفت و به او فرمود که خود را تسلیم کند و به فکر جان خود و مردم باشد و چون سقوط نزدیک است خود و دیگران را به کشتن ندهد. البته یگانهاى ارتش و مخصوصاً ژاندارمرى یکى پس از دیگرى تسلیم شدند. با اینکه هنوز پیروزى انقلاب نشده بود، امّا منزل آن شهید بزرگوار از سران نظامى و درجه داران و افسران مرتباً پر و خالى مى‏شد.

 التفات به ارتش و سپاه پاسداران و سرکشى به سربازخانه‏ها و صحبت با افراد، همچنین شرکت در مراسم صبحگاهى شهربانى و همگامى با قواى انتظامى و نظامى در اوایل پیروزى انقلاب، موجب گردید که ارتش در منطقه فارس بزودى انسجام خود را بازیابد.

 خاطراتى از زندان شهید از زبان فرزند ایشان

 خوب به خاطر دارم چهارمین روزى بود که در سلّول انفرادى عشرت‏آباد با حالت زار و نزار افتاده بودم، چشم راستم از آماس و برآمدگى صورت پوشیده شده و سیاه کرده بود و از درد کمر و دندان و استخوان گونه و پا سخت در زحمت بودم. ناگهان صداى سرفه آشنایى توجّهم را جلب کرد و با تکرار آن یقین کردم پدرم را نیز آورده‏اند. فرداى آن روز مأمور ما عوض شد؛ مأمور جدید نزد من آمد و آهسته گفت: آقایى با این خصوصیّات به شما سلام رسانده و پیغام داده است که ناراحت نباش؛ من هم در کنار شما و نزدیک شما هستم.

 پس از چند روز که همه زندانیان را از سلّول انفرادى در یک جا جمع کردند، آن وقت جریانات شیراز را برایم تعریف فرمود و مخصوصاً خدا را شکر مى‏کرد که مرا به آن حال مى‏دید چون مى‏فرمود این طور که به من گزارش دادند خیال نمى‏کردم از آن ضربات جان به در برده باشى.

 پس از آزادى از زندان تا سه ماه دیگر تبعید بودیم؛ در مراجعت به شیراز فراموش نمى‏کنم مردم تا آباده به استقبال آمده بودند. در تمام شهرهاى مسیر راه چه غوغایى بر پا بود و مردم با چه شور و هیجان استقبال مى‏نمودند. هنگام ظهر که به مرودشت رسیدیم، سیل ماشین از شیراز خیابانهاى مرودشت را فراگرفته بود و هنگام حرکت به گفته بعضى از مطّلیعن از مرودشت تا زرقان ماشینها متّصل بودند.

 خاطره ‏اى از دوران سکوت و اختناق

 با تبعید امام خمینى (قدّس سرّه)  به ترکیه و سپس به عراق سکوت عمیقى در اثر اختناق در ایران پیش آمد و جز چند مورد ایشان با مبارزه منفى و بى‏ اعتنایى به مسؤولین مخالفت خودش را با رژیم ستم شاهى مى‏رسانید.

 چند ماه پیش از شهادتش در یک مجلس خصوصى چنین تعریف فرمود: در سالهایى که رژیم شاه در اوج قدرت و با ایجاد اختناق کاملاً صداها را گرفته و به اصطلاح نفس کش باقى نمانده بود توسّط یکى از بستگان براى یک نفر که از تهران مى‏آمد وقت خصوصى براى ملاقات گرفته شد؛ من طرف را مى‏شناختم ولى نمى‏دانستم چه قصدى دارد همین قدر احتمال مى‏دادم چون فرزند یکى از علماى مشهور درگذشته است براى دیدار و تجدید عهد دوستى مى‏آید و مدّتها بود او را ندیده بودم؛ وارد شد (ایشان در آخر صحبتشان نامش را آوردند ولى افشاء نامش صلاح نیست) پس از مقدّماتى صریحاً گفت من مستقیماً از نزد شاه آمده‏ام و نظر شاه این است که فارس احتیاج به یک نفر شریعتمدار دارد که از نظر علم و عمل و تقوا شناخته شده باشد و موقعیّت اجتماعیش نیز مناسب باشد و کسى با صلاحیّت دارتر از شما نمى‏باشد لذا پیشنهاد مى‏شود که شما رسماً به میدان بیایید، حوزه علمیّه تشکیل دهید، مبلّغ مذهبى به اطراف بفرستید هر مقدار پول هم لازم داشتید بى‏حساب در اختیارتان گذاشته مى‏شود و به علاوه رادیو و تلویزیون و مطبوعات در اختیارتان مى‏باشد، هرگونه تبلیغى بخواهید مى‏کنید و مأمورین دولتى نیز در اجراى اوامرتان آماده‏اند.

 من عذر ضعف مزاج و بیمارى معده را بهانه کردم امّا پاسخ داد مهم نیست فقط شما موافقت بفرمایید بقیّه کارها را دیگران در زیر اسم شما انجام مى‏دهند، این بود که ناچار شدم صریحاً نهیب دهم من اسلام اُموى را هرگز ترویج نمى‏کنم من شُرَیح قاضى نیستم که دینم را به دنیاى دیگران بفروشم من در جوانیم مشتاق مال و جاه و شهرت نبودم حالا که موقع مردنم هست...

 وقتى که این پاسخ صریح را شنید گفت پس خواهش دیگر دارم که حتماً باید بپذیرید و آن این است که تا وقتى شاه زنده است، این مطلب نباید فاش گردد.

ماجراى سال 57

وقتى که دستور رسید که منزل شهید آیت‏الّله دستغیب را محاصره بکنند و نگذارند کسى وارد بشود؛ دستور را هم باید شب اجرا بکنند اتفاقاً آن روز مرحوم شهید دستغیب منزل نبودند، بیرون بودند از کوچه مدرسه خان وارد مى‏شوند، مى‏خواهند تجدید وضو کنند. سفارش مى‏کنند که ماشین سر کوچه میدان مولا آن طرف خیابان زند باشد. ایشان به منزل مى‏آیند و تجدید وضو مى‏کنند و چند دقیقه معطل مى‏شوند و از منزل خارج مى‏گردند. از آن طرف مأمورین دخول ایشان را دیده بودند ولى خروجشان را متوجّه نشده بودند لذا گزارش مى‏دهند که ایشان وارد شد. بلافاصله به اندازه یک لشکر حالا چه عرض کنم مى‏آیند اطراف منزل را مى‏گیرند؛ در مدرسه خان و پشت بام و آن طرف را اشغال مى‏کنند؛ حالا به خیال خودشان که مرحوم والد در منزل است. یکى دو روز مى‏گذرد؛ سه روز مى‏گذرد مى‏بینند خبرى نشد. هیچ مهم نبود مسئله، بعد کم‏کم منتشر مى‏شود که اینها خانه خالى را محاصره کرده‏اند و برایشان واقعاً خیلى افتضاح بود؛ لذا واقعاً مدمّغ شده بودند که چه کنند. خوب با بنده هم تماس تلفنى داشتند.

 چند روزى گذشت خدمت مرحوم آیت‏الّله نجابت رسیدم؛ ایشان فرمود: غایب بودن آقاى دستغیب به هیچ وجهى صلاح نیست؛ بلکه به خیالشان ایشان فرار کرده است و انعکاسش اصلاً درست نیست.با این که ایشان اصلاً فرار نکرده بود؛ عرض کردم بنده خودم بودم در ماجرا، لذا بلافاصله بعد از این که شنیدم منزل محاصره شده آمدم منزل ایشان و از قضیه با خبر شدم که آقا از این طرف آمده و از آن طرف رفته و اینها متوجّه نبودند و منزل را محاصره کردند. خوب، آوردن آقا هم کار آسانى نبود مع الوصف برنامه را این جور قرار دادیم که روز چهارشنبه مرحوم والد بیایند مرودشت، بنده هم رفتم شب آنجا و با ایشان برنامه را هماهنگ کردیم؛ به قسمى که با اتفاق رفقاى دیگر مخصوصاً عموى بزرگوار، که فردا عصر مرحوم ابوى بیاید در مسجد آماده باشد موقع نماز برود محراب حالا اینها درب منزل را محاصره کرده‏اند. برنامه بسیار خوب پیاده شد آقا از زیر قرآن (دروازه قرآن) تا بیایند در مسجد جامع آن هم روز روشن، توجه بکنید آن هم نه این که ایشان بخواهد پنهان شود، در ماشین راحت نشسته مثل این که همه مأمورین کور شدند و اصلاً متوجّه نشدند.

 این عجب هست یا نه؟ گاهى فکرش را کرده‏اید؟ وقتى که ایشان در شبستان بود رفقا به من خبر دادند که بله الآن آقا هستند؛ بنده هم از درب دیگر رفتم خدمت ایشان و اذان نماز را گفتند و حالا خیال مى‏کردند بنده مى‏خواهم اقامه نماز کنم. البته از قبل سفارش کرده بودیم جمعیّت هم آمده بود که یک مرتبه مرحوم شهید دستغیب آمد در محراب و روى جا نماز قرار گرفت و بعد از نماز هم بلافاصله رفت روى منبر و شروع کرد به صحبت و داد و قالى که باید بکند؛ حرفهایى که باید بزند و بقدرى اینها مدمّغ شده بودند و بقدرى این مسئله صلاح بود؛ زیرا تبلیغات سوئى مى‏خواستند راه بیندازند که ایشان فرار کرده و حال آن که اصلاً نقل فرار نبود.

 مع الوصف با تمهیدى که مرحوم آیت‏الّله نجابت فرمود و خداى تعالى لطف کرد و واقعاً مى‏شود گفت مأمورین کور شدند؛ خیلى عجیب است واقعاً، آدم حسابش مى‏کند به حساب چه بگذارد؟ در هر حال بزرگوارى بود که شناخته نشد؛ یعنى از جهت علمى کم‏نظیر بود و در مدارج بسیار بالا از علمیت قرار داشت؛ در آن هیچ شکى نیست؛ 18 سال در نجف اشرف به تدرّس و تدریس اشتغال داشت؛ اساتید بزرگوار داشت مانند مرحوم آیت‏الّله آقا میرزا عبد الهادى شیرازى مثل مرحوم آیت‏الّله خویى که نزد آنان تلمّذ کرده بود و به ایشان اعتناء داشتند نه به عنوان یک طلبه بسیار فاضل؛ یعنى واقعاً در حد مرجعیت بود.

وداد حضرت آیت الله نجابت با شهید دستغیب

حضرت آیت الله سید محمد هاشم دستغیب فرزند شهید در رابطه با رفاقت شهید با حضرت آیت الله العظمی شیخ حسنعلی نجابت (رحمهما الله) می فرمایند: من حدود ده دوازده ساله بودم که تازه یشان از نجف برگشته بودند و با مرحوم والد خوب دوستى صمیمى داشتند؛ مرحوم آیت‏اللّه دستغیب مسافرت تشریف برده بود. ایشان هر روز و بعضى روزها دو مرتبه صبح و عصر مى‏آمدند درب منزل، در مى‏زدند. بنده یا مادرم به در منزل مى‏رفتیم؛ ایشان احوال مى‏پرسید: حالتان چطور است؟ احتیاجى ندارید؟ خوب این برنامه مرتب ایشان بود تا وقتى که سفر والد طول کشید. ایشان مقدارى خرجى گذاشته بودند؛ مرحومه والده ما به فکر افتاد دارد خرجى ته مى‏کشد ولو هنوز موجود است ولى اگر وضع به این منوال پیش رود به زحمت مى‏افتیم. به من گفت: امروز که آقاى نجابت تشریف آورد بگو اگر وجهى باشد، بد نیست و اشاره‏اى بکن. گفتم: بسیار خوب؛ تا مرحوم آیت‏الّله نجابت دم درب سئوال فرمود: کارى، چیزى، پولى نمى‏خواهید؟ گفتم: چرا اگر باشد بد نیست. ایشان یک مرتبه گفت:، چشم، چشم، چشم و اصلاً معطل نشد با حالت دویدن به سرعت رفت؛ چند دقیقه بعدش برگشت با یک بسته اسکناس، 5 تومانى بود آن وقتها، خیلى مبلغ زیادى بود حالا مبلغش دقیقاً چقدر بود یادم نیست ولى مى‏دانم براى آن وقت واقعاً مبلغ قابل توجهى بود؛ در هر حال فوراً به فاصله چند دقیقه پول را داد و فرمود: اگر باز هم کم آمد، تذکر بدهید. گفتم: چشم آقا.

 بعد که مرحوم والد از مسافرت برگشت معلوم شد ایشان خود آه در بساط نداشته‏اند؛ مع الوصف فوراً رفته بودند از یکى از کسبه بازار که آشنا بود قرض گرفته بودند به عهده خودشان و فوراً آوردند که مبادا خانواده اهل بیت رفیقش در زحمت باشد. این نمونه کوچکى از فعالیت آن بزرگوار که درس عملى براى دیگران بود.

 مورد دوم هم شاید در مجلس باشند بعضى از آقایان که سال 1327 یا 1328 دقیقاً یادم نیست کدام بود؛ سال انفجار انبار مهمات در پادگان خیابان هنگ شیراز بود. شب جمعه بود حدود سه ساعت از شب گذشته صداى انفجار یکى پس از دیگرى شنیده شد؛ وقتى مردم فهمیدند انبار مهمات منفجر شده سر به صحرا گذاشته بودند و فرار مى‏کردند؛ در آن شدت دیدیم در منزل را مى‏زنند یک مرتبه مرحوم آقاى نجابت تشریف آوردند، سئوال کردند وضعتان چطور است، حالتان چطور است؟ یک مقدارى با مرحوم والد صحبت کردند؛ بعداً خودشان براى بنده تعریف کردند و فرمودند در آن شرایط که همه وحشت زده بودند من گفتم باید به فکر رفیقم باشم؛ ببینم او در چه حال است وقتى آمدم دیدم او آرامش دارد و بحمداللّه نیازى نیست که من باشم؛ مرحوم والد هم تسکین داشت مخصوصاً با آمدن ایشان سکون بیشترى پیدا کرد.

وقتى که نداى «هل من ناصر» مرحوم حضرت امام (قدّس سره) برخاست با این که مرحوم والد (شهید آیت‏الّله دستغیب) منزوى بود یعنى سرش به گریبان خودش بود؛ مع الوصف حضرت آیت‏اللّه نجابت ایشان را بقدرى تحریک کرد که مرحوم والد برخاست و رفت منزل آقایان علماء در بعضى از آن خود من همراه ایشان بودم. عموى بزرگوار آیت‏الّله سید محمد مهدى دستغیب (سلمه اللّه) تولیت آستان احمدى و محمدى ایشان هم بودند. به هر وصفى بود فرمود بالاخره شما بیایید بنشینید و کمک کنید، مجلس آماده است (مقصود دعاى کمیل شبهاى جمعه در مسجد جامع) تا جمعیّت شبهاى جمعه دعاى کمیل مسجد جامع رنگ انقلابى به خودش بگیرد؛ شما بیایید حضور پیدا کنید من حرف مى‏زنم؛ صدمه‏اى است، بلایى است براى من باشد. گرفتارى، زندان، تبعید، کشتن براى من باشد؛ شما بیایید کمک بکنید. بالاخره با هر زبانى بود کم و بیش، عمده آقایان را قانع کرد، که مرحوم آیت‏الّله نجابت در آن شرایط مخصوصاً آن رفقاى خصوصى را که داشتند وا مى‏داشتند چه ظهر، چه شب بیایند مسجد همراه مرحوم والد مخصوصاً در آن شرایط محافظت ایشان را تا آن مقدارى که مى‏شود به عهده بگیرند.

داستان هایی شگفت‏تر از داستانهاى شگفت

 امّا شگفت‏تر از همه کراماتى که در کتاب «داستانهاى شگفت » در مورد اولیاء خدا نقل شده، حکایت زیر است که توسط یکى از دوستان نزدیک ایشان، آقاى سودبخش مشاهده گردیده است: «... شهید بزرگوار حضرت آیت‏اللَّه دستغیب ((قدّس سرّه) بسیار مقیّد بودند نماز را اوّل وقت بخوانند حتّى در مسافرتهاو سالیان دراز که خدمت آن بزرگوار بودم بندرت به یاد دارم که سر وقت نماز نخوانده باشند. در یکى از مسافرتهاى عمره که خدمت ایشان بودیم، بلیط هواپیما یکسره براى جدّه فراهم نشد. بلیط هواپیما از تهران به بیروت و از بیروت به جدّه تهیه شد. در فردوگاه بیروت بطور ترانزیت چند ساعت ما را نگاه داشتند و نزدیکهاى مغرب بود که هواپیما براى پرواز به جدّه آماده شد. حضرت آیت‏اللَّه شهید دستغیب (قدّس سرّه)  خیلى سعى مى‏کردند اگر میسّر باشد هواپیما تأخیر کند تا بشود نماز را سر وقت خواند، ولى میسّر نشد. وارد هواپیما شدیم. در داخل هواپیما زیاد معطّل شدیم. ایشان خیلى ناراحت بودند که نماز نخوانده‏اند. چند مرتبه خواستند پیاده شوند، گفتند مسافرین همه سوارند، الآن حرکت مى‏کنیم. بالاخره تأخیر هواپیما به قدرى شد که حساب کردیم وقتى به جدّه مى‏رسیم ممکن است وقت نماز گذشته باشد و نماز قضا گردد. حضرت آیت‏اللَّه دستغیب (قدّس سرّه)  با حالت پریشان و ناراحت گفتند: پیاده شویم هرچند هواپیما برود و ما جا بمانیم، امّا درب هواپیما بسته بود. ایشان با حالت توجه مخصوص و سکوت چند دقیقه‏اى سرِ پا ایستاده بودند که هواپیما براى حرکت روشن شد. به مجرد روشن شدن هواپیما شعله‏هاى آتش از موتور آن نمایان گردید. با عجله هواپیما را خاموش کردند و درب آن را باز کردند و از مسافرین خواستند که هرچه زودتر پیاده شوند. آیت‏اللَّه دستغیب (قدّس سرّه) با خوشحالى زائد الوصفى با دوستان پیاده شدند و مرتب مى‏فرمودند: «نماز، نماز ». کارکنان هواپیما مى‏گفتند: حداقل 4 ساعت تأخیر داریم تا هواپیما آماده حرکت شود. به مجرّد رسیدن به سالن فرودگاه ایشان به نماز ایستادند. نماز مغرب و عشاء را با توجه و شکرگزارى خاص انجام دادند. سلام نماز را که دادند، مأمورین گفتند: آقا سوار شوید که نقص هواپیما برطرف شده و مى‏خواهیم حرکت کنیم! »

 شهید بزرگوار آیت‏اللَّه دستغیب (قدّس سرّه) ، در میان مردم و با آنها زندگى مى‏کرد و این امر را سعادتى انکارناپذیر مى‏دانست. یکى از محافظین ایشان مى‏گوید: «روزهاى جمعه حدود ساعت 11/5 ظهر براى رفتن به نماز جمعه آماده مى‏شدیم و هر چه اصرار مى‏کردم اجازه بدهند ماشین براى رفتن آماده کنیم، قبول نمى‏کردند و مى‏گفتند که مى‏خواهم در این کوچه‏ها در میان مردم باشم تا اگر کسى سؤالى و یا گرفتارى داشته باشد و خجالت بکشد به منزل بیاید، به کارش رسیدگى کنم». با آنکه بارها از وى خواسته شده بود که منزل خویش را از درون کوچه‏هاى پرپیچ و خم و قدیمى شهر تغییر داده و به جایى رحل اقامت افکند که حفاظت و حراست از ایشان امکان‏پذیر باشد، نپذیرفت. او مى‏فرمود که در بین مردم بوده‏ام و تا آخرین نفس هم باید در بین اینان و با ایشان باشم و در سختى و شادیشان شریک و سهیم. بنابر این در همان خانه ساده و بى آلایش سکونت نمود و در همان کوچه‏هاى پرپیچ و خم هم به شهادت رسید. ماشین ضد گلوله و مسائلى از این قبیل که نگاه حسرت‏آمیز مردم را بخود مى‏کشید و آه و درد و رنج را از نهادها بر مى‏آورد، در زندگى وى راه نداشت. او معتقد بود که تشریفات جدایى آفرین است و همه مصائب از جدایى است. درِ خانه ایشان به روى همه باز بود و به جوانان از هر طبقه و گروه عشق مى‏ورزید و آنها را تکیه‏گاه واقعى و حقیقى حکومت و انقلاب مى‏دانست. درباره ایشان مى‏فرمود:

«علیک بالأحداث فانّهم أسرع الى کلّ خیر».

 جوانان را دریابید که آنها بر پاکى و خیر مشتاق‏ترند.

توکّل

 جناب حجةالاسلام شیخ عیسى غلامى از طلّاب محترم شهید آیت‏اللَّه دستغیب (قدّس سرّه)  چنین مى‏فرمایند:

 روز اوّل ماه که خواستم شهریّه (حقّ ماهیانه طلاب) را بپردازم و تقریباً مبلغ زیادی مى‏شد، پولها را شمردم متوجّه شدم یازده هزار و پانصد تومان آن کم است و من در بازار افراد ثروتمند آشنا نداشتم و بنا هم نداشتم از کسى تقاضا نمایم؛ در اطاق تنها نشسته بودم عرض کردم خدایا خودت مى‏دانى بنا ندارم به سوى غیر تو دست دراز کنم و حال هم امید و اطمینانم به تو است.

 لحظاتى بیش نگذشت که درب منزل را زدند یک نفر براى حساب وجوهاتش آمد و بیست هزار تومان مدیون شد دست در جیبش کرد و مقدارى پول بیرون آورد و گفت آقا معذرت مى‏خواهم بیش از این میسّر نشد؛ وجه را شمردم یازده هزار و پانصد تومان بود مى‏فرمود بدانید اگر براى خدا گام بردارید خداوند درهاى رزق و رحمتش را بر روى شما مى‏گشاید که «و من یتّق اللَّه یجعل له مخرجاً و یرزقه من حیث لایحتسب».

 شهید محراب مورد نظر ولىّ عصر(عج) بود

 خاطره دیگرى که دارم در رابطه این شهید بزرگوار با اولیاء خداست. روزى بیرون حجره نشسته بودم، سیّدى بسیار موقّر و مؤدّب در حالى که دست دو بچّه هفت، هشت ساله در دستهایش گرفته بود وارد شد. سلام کرد و پاسخ سلامش را داد. بعد از احوالپرسى معلوم شد از روستاهاى بوشهر مى‏باشد با همان لباس قدیمى روستایى و در حالى که مَلِکى به پا داشت گفت آمده‏ام که خدمت حضرت آیت اللَّه دستغیب برسم؛ گفتم با ایشان چکار دارى؟

 اوّل کمى مکث نمود و جوابى نداد پس از چند دقیقه‏اى که نشست، بنده به ایشان قول دادم که همراهش به منزل آقا مى‏آیم با اصرار زیاد بنده که چه کار به ایشان دارید سیّد شروع به سخن کرد و گفت: چند روزى است که یکى از فرزندانم سخت مریض شده و وضع زندگى من هم اینقدر وسعت نداشت که بتوانم مداوایش کنم، به هر زحمتى بود او را به درمانگاه بوشهر بردم به من گفتند باید هر چه زودتر بچّه را به شیراز براى جرّاحى ببرى. به روستایم برگشتم در فکر فرو رفتم که با این تنگى و فشار زندگى از کجا این مبلغ وجه را فراهم نمایم.

 شب هنگام به حضرت ولىّ عصر (علیه السلام) متوسّل شدم پس از گریه زیاد و ناله و الحاح، امام زمان فرمود (تردید از بنده است که امام زمان (علیه السلام) در خواب یا بیدارى به ایشان فرموده) فلانى هیچ ناراحتى به خودت راه نده، به شیراز برو آنجا نماینده ما آقاى دستغیب (با آن نشانه‏ها و علاماتى که مى‏داد) حاجت تو را برآورده مى‏کند. بعد به طرف منزل آقا حرکت کردیم اجازه شرفیابى خواستیم؛ تا وارد شدیم حضرت آقا بلند شدند با این سیّد روستایى احوالپرسى کردند و فرمودند بچّه‏ات را هم آورده‏اى؟ هیچ ناراحت نباش که خودم وجه بیمارستان و عمل جرّاحى فرزندت را فراهم مى‏کنم. من از اینکه بى‏مقدّمه آقا این طور با سیّد روستایى سخن فرمود یکّه خوردم و برایم خاطره‏اى شد و همیشه از فراق او مى‏سوزم و مى‏سازم.

 در همه حال به یاد دوستان بودند

 جناب حاج ماشااللَّه صدق‏آمیز مشهور به حاج حقیقت چنین مى‏گویند:

 «چندى قبل طبق معمول روزانه وقتى خواستم از خدمت حضرت آقا مرخّص شوم و دست ایشان را بوسیدم، به من فرمود کربلایى محمّد کفّاش را مى‏شناسى؟ گفتم: آرى، دست زیر پوستینى که زیر پایش بود کرد و دو قطعه اسکناس هزار تومانى بیرون آورد و به من داد و فرمود: از این طرف که مى‏روى این را به او بده. من وجه را گرفتم و بیرون آمدم با خودم گفتم من کربلایى مزبور را مدّتها است ندیدم حالا آدرسش را از چه کسى بپرسم که ناگهان نرسیده به خیابان کربلایى محمّد کفّاش را پس از چند سال دیدم، خیلى پریشان بود سلام و احوالپرسى کردم پرسیدم تو را چه مى‏شود؟ گفت: چیزى نیست. گفتم: امانتى از طرف حضرت آقا نزد من دارى و بلافاصله دست در جیبم کردم و دو هزار تومان را به او دادم. با تعجّب پول را گرفت همانطور که دستش روى پول بود، سر به آسمان بلند کرد و چند مرتبه الحمدللَّه گفت و بعد پرسید تو را به خدا خود آقا این پول را فرستاد؟ گفتم آرى سپس گفت پس برایت بگویم: دیروز به درب منزل آقا آمدم هرچه کردم شخصاً بگذارند آقا را ببینم پاسدارها نگذاشتند گفتند بگو چه کار دارى تا به آقا بگوییم ولى من که نمى‏خواستم احدى از حالم آگاه شود هیچ نگفتم و برگشتم حتّى اسمم را هم به آنها نگفتم. امروز دیدم کارد به استخوانم رسید، گفتم هر چه بادا باد، همسرم در حال وضع حمل است سخت گرفتارم باز مى‏روم شاید خدا فرج کند. اینجا رسیدم که شما این وجه را آوردید. به جدّش قسم من به کسى حالم را نگفته بودم امّا حضرت آقا این طور دادرسى فرمود. من گفتم خدا کار همه را اصلاح مى‏فرماید برو شکر خدا را کن که برایت فرج کرد ».

 وجه ازدواج به اندازه لازم

 جناب حجّت‏الاسلام شیخ على شهابى یکى از شاگردان شهید نقل مى‏کند:

 در عنفوان جوانى بودم حدود هجده، نوزده سال از عمرم سپرى شده بود و سخت مایل به ازدواج بودم و موردى نیز در نظر گرفته بودم و اشتیاق فراوانى به این کار داشتم لکن طلبه‏اى بودم با شهریّه مختصر چگونه مى‏توانستم خانه و اثاث لازم و وسیله ازدواج را فراهم کنم؟ راه به جایى نمى‏بردم چون تازه بر حضرت آیت‏اللَّه دستغیب وارد شده بودم و آشنایى هم با ایشان نداشتم جز دیدار عمومى که با طلاب داشتند. با قرآن استخاره کردم که نامه‏اى محرمانه بدون امضاء بنویسم شاید ایشان کمکى نماید و ازدواج کنم.

 نامه را بدون اینکه نامم را بنویسم نوشتم و آن را پست کردم و نگران بودم که چه مى‏شود، آیا وقتى به مدرسه تشریف آوردند در جمع طلاب اظهار مى‏کنند که چه کسى نامه را نوشته است، باز هم شرم مانع مى‏شود که اظهار کنم و آیت‏اللَّه اعتناء نمى‏فرمایند. در این فکر بودم که پس از چند روز در مدرسه وارد شد. به محض ورود نگاهى به بنده کرد؛ نگاهى همراه با محبّت و تبسّم ولى چیزى اظهار نفرمود و بنده هم اصلاً در فکر جریان نبودم که ناگاه صدا زدند آقاى شهابى حاجتتان برآورده است بعداً به منزل بیایید.

 بنده مبهوت شده بودم که چطور فهمیده، من که نامه‏ام امضاء نداشت! من که اسم ننوشته بودم! مرا که آقا خوب نمى‏شناخت!

 از اینکه اولیاء خدا یعنى ائمّه اطهار (علیهم السلام) از درون آگاهند، همانطورى که از برون شکّى نداشتم ولى در آن زمان هر چه به خودم فشار آوردم که چه شده که آقا بدون اینکه از بنده بپرسد، این چنین بى‏پرده و بدون تردید با بنده صحبت فرمود فکر کردم شاید آن وقت که این نامه را مى‏نوشتم کسى بوده و به آقا گفته است ولى غیر از خدا هیچ کس از قضیّه اطّلاعى نداشت.

 به هر حال به منزل آقا رفتم و آیت‏اللَّه مبلغى به بنده دادند که وقتى به مصرف ازدواج رساندم، درست به اندازه خرج ازدواج به همان نوعى که بستگان مى‏خواستند شد بدون کم و زیاد و این هم خودش عجیب بود.

 یک بار دیگر که منزلم در خانه اجاره‏اى واقع در سعدى بود و صاحبخانه مقدارى پول به عنوان ودیعه خواسته بود و آقا پول ودیعه صاحبخانه را دادند و فرمودند پس از اینکه اجاره تمام شد و خواستى بلند شوى پول را بیاور.

 حدود شش ماه در آن منزل بودیم که استاد بزرگوارمان حضرت حجّت‏الاسلام و المسلمین آقاى حاج سیّد محمّد هاشم دستغیب دامة برکاته کاروانى ترتیب دادند و طلاب را به مشهد الرّضا (علیه السلام) بردند. بنده که خانواده‏ام در شیراز بود و نتوانسته بودم همراه کاروان بروم، خیلى برایم درد آور بود زیرا تا آن روز موفّق نشده بودم به زیارت حضرت على بن موسى الرّضا (علیه السلام) بروم و پول کافى نداشتم که با خانواده‏ام بروم لذا مأیوس بودم و ناراحت. همان روزها بود که کم‏کم مدّت اجاره خانه تمام مى‏شد، یک روز مبلغ مذکور را برداشتم و همراه پدرم که به دیدن ما آمده بود به منزل حضرت آقا رفتیم؛ پس از سلام و اظهار ارادت، ابتدا ایشان فرمودند به مشهد بروید و اینقدر نگران نباشید و نمى‏خواهد پول را پس بدهید بلکه به مصرف زیارت برسانید.

 خواستم عرض کنم من از موضوع پول چیزى اظهار نکردم، ولى ابّهت آقا مانع شد و پیوسته فکر مى‏کردم این چه جریانى بود که من پیش از آنکه اظهار کنم آیت‏اللَّه بدون هیچ تردیدى فرمودند: نمى‏خواهد پول را پس بدهید به مصرف مشهد برسانید.

 در آن سال به مشهد مشرّف شدم و دانستم که مسأله بالاتر از اینها است که فکر ما گنجایش آن را داشته باشد.

 اخلاق اسلامى را با عمل به مردم مى ‏آموخت

 داستانى را که حضرت حجّت‏الاسلام آقاى سیّد مهدى امام جمارانى نقل نمودند به مناسبت «اخلاق اسلامى » در اینجا نقل مى‏کنم.

 ایشان فرمودند: یک نفر از کمونیستهاى هفت آتشه که در رژیم گذشته محکوم به حبس ابد شده بود و مدّتى هم با من زندانى بود مى‏گفت: من از میان شما اهل علم تنها به یک نفر ارادت فوق‏العاده‏اى دارم و آن شخص آقاى دستغیب شیرازى است.

 پرسیدم تو را با ایشان چکار؟ و چگونه به ایشان ارادت پیدا کردى؟ گفت: در زندان انفرادى روى سکوى مخصوص استراحت زندانى خوابیده بودم نیمه‏هاى شب بود ناگهان درب زندان باز شد، سیّد پیرمرد کوتاه قد لاغر اندامى را وارد کردند. من سرم را بالا کرده بودم تا دیدم یک نفر عمّامه سر وارد شد، سرم را زیر لحاف کردم و دوباره خوابیدم.

 قبل از ادامه صحبت این شخص، لازم است دو نکته یادآورى شود. اوّل: از بس زندانها پر شده بود زندان انفرادى مستقل نداشتند لذا دو نفر را در یک سلّول یک نفرى جا داده بودند دیگر آنکه عمداً آن بزرگوار را در این سلّول آورده بودند که با یک نفر کمونیست بى‏دین هرزه بى‏ادب هم زندانى باشد تا بیشتر شکنجه روحى ببیند و از این برخورد نخستین او نیز وضعش روشن مى‏گردد.

 نزدیکى‏هاى آفتاب بود حس کردم دستى به آرامى مرا نوازش مى‏دهد؛ چشم باز کردم سیّد پیرمرد سلام کرد و با زبانى خوش گفت: آقاى عزیز نمازتان ممکن است قضاء شود.

 من با تندى و پرخاش گفتم من کمونیست هستم و نماز نمى‏خوانم. آن بزرگوار فرمود: پس خیلى ببخشید، من معذرت مى‏خواهم شما را بدخواب کردم مرا عفو کنید.

 من دوباره خوابیدم، پس از بیدار شدن مجدّداً آن بزرگوار از من سخت معذرت خواست به قسمى که من از تندى‏هایم پشیمان شدم و گفتم آقا مانعى ندارد و حالا چون شما مسن هستید روى سکو بیایید و من پایین مى‏روم. ایشان نپذیرفت و گفت نه، شما سابقه دار هستید خیلى پیش از من زندانى شده‏اید و زحمت بیشترى متحمّل گردیده‏اید حقّ شما است که آنجا بمانید. و خلاصه با اصرار تمام جاى بهتر را از من نپذیرفت و روى زمین ماند. مدّتى که با هم در یک سلّول بودیم، من سخت شیفته اخلاق این مرد بزرگ شدم و ارادت خاصّى به ایشان پیدا کردم.

 داستانى از جناب حاج محمّد سودبخش

 عجیبه‏اى آقاى حاج محمّد سودبخش از دو روز قبل از شهادت آن بزرگوار و یارانش نقل مى‏نماید: سلام و درود بى‏پایان به روان پاک شهید محمّدرضا عبداللّهى که دلى پاک و ضمیرى روشن داشت وقتى مطلبى رإ تعریف مى‏کرد و یا در مسافرتها خوابى را به حضور حضرت آیت‏اللَّه شهید بزرگوار بازگو مى‏کرد ایشان هم با دقّت به صحبت او گوش مى‏دادند.

 روز چهارشنبه 1360/9/18 یعنى دو روز قبل از واقعه جانگداز به اتّفاق ایشان حسب معمول خدمت آقا بودیم درب منزل مثل همیشه شلوغ و پر سر و صدا بود و شکایات متفرّقه را به دفتر ایشان مى‏دادند. اذان ظهر گفته شد حضرت آیت‏اللَّه دستغیب نماز ظهر را شروع کردند در رکعت سوّم اشتباه کردند و شروع به خواندن تشهّد کردند، بلافاصله متوجّه شدند و بلند شدند و رکعت چهارم را خواندند پس از نماز و سجده سهو با حالت پریشان در حالى که رنگ صورتشان مانند گچ سفید شده بود پاسدار شهید جبّارى(از همراهان شهید، شهید آیت الله دستغیب) را صدا زدند در حالى که صدایشان کاملاً مرتعش و لرزان بود فرمودند مگر اینجا کلانترى یا دادگسترى است چه خبر است مگر موقع نماز نیست؟

 بنده در این وقت شهید عبداللّهى را دیدم که بسیار برافروخته و شدیداً ناراحت بود. آقا نماز عصر را خواندند، پس از خاتمه نماز دست گرم و پر محبّت آن پدر عزیز را بوسیدم و از حضورشان مرخّص شدیم. به مجرّدى که از منزل بیرون آمدیم شهید عبداللّهى مرحوم با همان حالت برافروخته چندین بار گفت خدا به خیر بگذراند و ادامه داد از زمانى که با این بزرگوار آشنا شده‏ام چند بار ایشان در نماز اشتباه کردند و هر بار مصیبتى بزرگ پیش آمده.

 یک مرتبه در سال 1342 که ایشان در نماز اشتباه کردند بعد از دو روز خبر دستگیر حضرت آیت‏اللَّه خمینى رسید.

 مرتبه دیگر پس از دو روز خبر فوت حضرت آیت‏اللَّه حکیم رسید، این بار خدا به خیر بگذراند. در راه که مى‏رفتیم بیشتر از همین مقوله صحبت مى‏کردیم تا اینکه پس از دو روز جریان هولناک و اسفبار شهادت آیت‏اللَّه دستغیب پیش آمد و عبداللّهى را نیز با همراهان آقا در کام مرگ و شهادت فرو برد، خدایشان رحمت بى‏پایان فرستد و درجاتشان را عالى گرداند.

 ماجراى سهم سادات

 آقاى خدارحم صادقى از اهالى کازرون راجع به شهید چنین مى‏گوید:

 دامادم که پسر عمویم نیز مى‏شود آقاى محمّدباقر صادقى کازرونى فرزند عمویم آقاى حاج عبّاس صادقى سال گذشته که عمویم به حجّ مشرّف شد مبلغ سى هزار تومان به فرزندش که داماد من است داد و به او گفته بود این وجه براى خودت ولى خمس آن را نداده‏ام بپرداز. امّا آقاى محمّدباقر صادقى کازرونى چون سرگرم ساختن خانه بود و به آن وجه نیاز مبرمى داشت همه آن را صرف ساختمان نمود تا بعداً شش هزار تومان خمس آن را بپردازد. چند شب قبل مرحوم شهید آیت‏اللَّه را به خواب مى‏بیند در حالى که میخهاى بزرگى را به دیوار مى‏زند و با کلنگ به آن مى‏کوبد تا دیوار را خراب کند وقتى آقا محمّدباقر اعتراض مى‏کند که حضرت آقا این چه کارى است مى‏کنید؟ مى‏فرماید: مقدار شش هزار تومان من در این دیوار است.

 احیاء مسجد جامع، اقدام اساسى

 در بازگشت به ایران با استقبال شدید همشهریان روبرو مى‏شوند. مردم با شناختى که از ایشان داشته و مشتاق عالمى عامل و زاهدى وارسته بودند، با هیجان عمومى تصمیم به احیاء و تجدید بناى مسجد جامع عتیق که یک پارچه جز عمارت وسطى به صورت انبوه نخاله در آمده بود مى‏گیرند. با صرف میلیونها تومان پول آن روز و نیروى انسانى زیاد مسجد جامع را به صورت فعلى در مى‏آورند.

 خود آن مرحوم مانند یک نفر عمله مشغول کلنگ زنى و خاکبردارى مى‏شود و با این کار دیگران را تحریک و بر سر شوق مى‏آورد به قسمى که با همکارى دستجمعى کارى که ظرف یک هفته با صرف بودجه هنگفتى توسّط کارگر انجام مى‏گرفت؛ در روز جمعه رایگان توسّط مردم تمام مى‏شد.

 مأمور گزارشگر ساواک در این باره مى‏گوید: «... آیت‏اللَّه دستغیب که امام جماعت مسجد عتیق است، وقتى که این مسجد خراب بود، او شخصاً در آغاز امر مانند یک عمله در خاکبردارى مسجد اقدام و سپس با کمک اهالى آن راتعمیر کردند».

 التفات به ارتش و سپاه پاسداران

 وضع به هم ریخته ارتش را در اوایل انقلاب همه مى‏دانیم. آن شهید با ضعف مزاج و نقاهت، به همه سربازخانه‏ها سرکشى مى‏کرد و با آنان سخن مى‏گفت و به اظهار بعضى از افسران و فرماندهان، با خدمات این مرد بزرگ، ارتش در منطقه فارس دوباره انسجام خودش را به زودى یافت.

 نسبت به سپاه پاسداران انقلاب علاقه وافرى داشت مرتّباً از آنان دیدار مى‏کرد و تأییدشان مى‏نمود و راستى سپاهیان نیز او را پدرى مهربان براى خود مى‏دانستند و به او عشق مى‏ورزیدند و دیدیم که چندین نفر از آنان نیز همراهش شربت گواراى شهادت را نوشیدند.

 در بعض برنامه‏هاى شهربانى در خدمتش بودم، گاهى در مراسم صبحگاهى آنان شرکت مى‏کرد و برایشان سخن مى‏گفت و گاهى هنگام ظهر در جمعشان حضور مى‏یافت و نماز جماعت را به امامتش اقامه مى‏نمودند و راستى شگفت است با این همه اشتغالات، چگونه از همراهى و همگامى با قواى انتظامى و نظامى غفلت نمى‏ورزید و شأنى براى خودش قائل نبود که دیگر مثلاً سزاوار من نیست و من بالاتر از این مطالب هستم.

 من أطاعَ الخمینی فقد أطاع اللَّه

 شهید بزرگوار، حضرت آیت‏اللَّه دستغیب (قدّس سرّه) چنان عظمت وجودى حضرت امام و اتصال ایشان به مبدأ وحى را دریافته بود که اطاعت از ایشان را همان اطاعت از خداوند سبحان مى‏دانست و سرپیچى از فرمان امام را نافرمانى خداى تعالى. او عارفانه مى‏گفت: «من اطاع الخمینى فقد اطاع اللَّه» و بنا بر همین اعتقاد از همان آغاز نهضت اسلامى تا پایان عمر همواره پشت سر ایشان حرکت مى‏کرد و از نظر خاص و عام سخت‏ترین مدافع ولایت فقیه بود.

 در ماجراى وقایع خرداد 1342، آنقدر به مقاومت ادامه داد تا بالاخره هنگامى که از طرف دستگاه مأمورین رده بالا و افسران عالیرتبه به شیراز آمدند و خواستند با ایشان ملاقات کنند، حاضر نشد و فرمود هرچه آقایان قم بگویند، حرف ما هم همان است. رئیس ساواک وقت سرلشگر پاکروان مستقیماً به شیراز آمد، امّا شهید دستغیب او را نپذیرفت. پاکروان پیغام فرستاد که غرض شما از این هیاهو و سر و صدا چیست؟ بیایید بنشینید، تفاهم کنید. ایشان فرمود: بروید قم و با امام امت تفاهم کنید. ما پیرو ایشان هستیم هرچه بفرمایند ما هم اطاعت مى‏کنیم.

 شهید دستغیب (قدّس سرّه) معتقد بود که مسئله امام، مسئله شخص ساده‏اى نیست که انسان فکر کند حالا ایشان یک مرجعى هست که حرفى مى‏زند و ما هم باید انجام دهیم. مسئله خیلى بالاتر از اینهاست. در بسیارى از مسائلى که ما خدمت امام مى‏رفتیم اصلاً مسائلى که امام مى‏گفت احساسمان این بود که امام شاید از خودش نیست که این حرفها را مى‏گوید و چیزهایى بود که فوق تصور بوده، در بسیارى از جزئیات که امام را در جریان نگذاشته بودیم حرفى که مى‏زد تطبیق داشت با طرح نظامى که طرح کرده بودیم.

 ایشان همانقدر که نسبت به مقام امامت و رهبرى تولّى داشت، در رابطه با هر عنصرى که در جهت خلاف امام بود، بشدّت تبرّى مى‏ورزید. چنانکه خود مى‏فرمود: «هنگامى که در مجلس خبرگان قانون اساسى دیدم بنى صدر خبیث در رابطه با ولایت فقیه که اساس نظام الهى جمهورى اسلامى است، آن هتاکى‏ها رانمود، بر خود واجب دانستم به دفاع از ولایت فقیه برخیزم و مطالبى را از تریبون مجلس بیان نمایم». نمونه دیگرى از تبرّى وى، تنفر شدید از گروه گرایى و گروهکها بودکه همواره در سخنانش آنها را نصیحت مى‏فرمود و به تبعیت از حق فرا مى‏خواند.

 همسر شهید در مورد علاقه و ارادت ایشان به حضرت امام مى‏گوید: «هرگاه حاج آقا با امام امّت دیدار داشتند، در بازگشت بیش از حد خوشحال و شاداب بودند. همیشه خودشان را موظف مى‏دانستند که اخبار رادیو و تلویزیون و بخصوص صحبتهاى امام امّت را گوش کنند و یادداشت نمایند. ایشان در سخنرانى‏هاى خود صحبتهاى امام را محور سخنرانى قرار مى‏دادند».

 هنگامى که به محضر امام شرفیاب مى‏گردید، همچون عبدى در مقابل مولایش و عاشقى در برابر معشوقش به زمین مى‏نشست و در یکى از ملاقاتها با امام فرموده بود: «در محضر امام مرا یاراى سخن گفتن نیست، لذا بایستى مطالب لازم را خلاصه و فشرده کنم». هم او بود که خطاب به یکى از نمایندگان مردم شیراز در مجلس اظهار داشت: «پسر جان! باید باورت بیاید که حضرت امام (قدّس سرّه) نایب امام زمان(عج) است. تصور کن با امام زمان چگونه باید رفتار کرد؟ احترام به امام، احترام به امام‏زمان(عج) است. احترام به امام زمان، احترام به خداوند متعال است. مى‏خواهى عزّت پیدا کنى، عزّت در تبعیت از امام است». جمله معروف «بى عشق خمینى تنوان عاشق مهدى شد» نیز از همین شهید است. در اواخر عمر ایشان طورى شده بود که وقتى صحبتى از امام به میان مى‏آمد، چندین بار پشت سر هم مى‏گفت، امام، امام، امام، چه امامى و سپس آهى مى‏کشید مثل اینکه آن چیزى را که از امام یافته بود، نمى‏توانست بیان کند. هیچگاه اسم امام را تنها نمى‏برد و اظهار مى‏داشت که پیروى از ایشان باعث افتخار من است. او این اطاعت را قولاً و عملاً نشان مى‏داد و هرگز دیده نشد که در برابر امام و فرامینش و یا دولتى که مورد تأیید حضرت امام باشد، به اجتهاد به رأى و استنباط خویش استناد جوید.

 به تعبیر رهبر کبیر انقلاب او متعهد به اسلام و جمهورى اسلامى بود و تا روزهاى آخر عمرش چه در خطبه‏ها، چه در سخنرانیها و چه در مصاحبه‏ها و چه در مقالاتى که مى‏نوشت وظیفه خود، اجتماع و گویندگان را در تقویت ولایت فقیه مى‏دانست و مى‏گفت اگر مى‏خواهید به رژیم طاغوتى برنگردید باید ولایت فقیه را تقویت کنید. حکومت اللَّه به پرچمدارى ولایت فقیه است. حضرت امام ایشان را از مفاخر اسلام مى‏دانست.

 امامت جمعه و نمایندگى امام (قدّس سرّه) در فارس

 در نخستین هفته پس از اقامه نماز جمعه در تهران زمزمه درخواست برپا شدن نماز جمعه در شیراز برخاست و با مراجعه مکرّر به ایشان، فرمود چون نماز جمعه از مناصب خاصّ است، اختیارش به دست ولىّ امر است که فعلاً امام خمینى است. اگر ایشان دستور بفرمایند مانعى ندارد.

 لذا به فاصله دو سه روز طومارى به طول هشتاد متر از امضاء اهالى خدمت امام (قدّس سرّه) به قم فرستاده شد و ایشان بلافاصله حکم امامت جمعه را با دست خطّ مبارک خویش  بدین شرح برایشان فرستادند:

بسمه تعالی

خدمت حضرت مستطاب حجه الاسلام و المسلمین آقای حاج سید عبدالحسین دستغیب دامت برکاته

مرقوم محترم که حاکی از صحت مزاج شریف بود واصل گردید طوماری هم از اهالی محترم شیراز  بوسیله حامل نامه رسید که خواستار شده بودند جنابعالی دعوت آقایان را جهت اقامه نماز جمعه بپذیرید و بدین ترتیب مناسب است جنابعالی اقدام فرموده و نماز جمعه را در شیراز بخوانید. از خدای تعالی ادامه توفیقات و سلامتی آنجناب را خواستارم والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته.

بتاریخ ششم رمضان المبارک 99

روح الله الموسوی الخمینی

 راستى که تحوّل عمیقى به برکت اقامه نماز جمعه در سراسر کشور و از آن جمله خطّه فارس پیدا شد و شکّى نیست قسمت معظم دوام انقلاب و پیروزى جمهورى اسلامى، مرهون اقامه این شعار بزرگ اسلامى است.

 اهتمام به مسأله ولایت فقیه

 آن بزرگوار بر این عقیده بود که اساس جمهورى اسلامى و حکومت «اللَّه» بر پایه ولایت فقیه است و باید با تمام قوا این مطلب را پى‏ریزى کرد تا بنیان استوارى بر آن قرار گیرد.

 در کمترین خطبه‏اى است که به این مسأله پافشارى نکند و در کمترین سخنرانى در ارگانها و مجالس رسمى و غیر رسمى یا در دیدار با انجمن‏ها و جمعیّت‏هایى که از اطراف یا خود شیراز به ملاقاتش مى‏آمدند یادآور نشود.

 اطاعت امام، اطاعت اللَّه است

 مظهر ولایت فقیه را در شخص امام خمینى (قدّس سرّه) مى‏دانست و این جمله‏اش را بر دیوارها مى‏بینیم که از قولش نوشته‏اند:

«من اطاع الخمینى فقد اطاع اللّه».

 هر کس از امام خمینى اطاعت کند، اطاعت خداوند را کرده است.

 راستى عقیده‏اش این بود و به طلاب و دیگران نیز سفارش مى‏نمود این معنى را باید به همگان برسانید و بر آن ثابت قدم بمانید تا انشاءاللّه این جمهورى اسلامى به قیام مهدى (علیه السلام) منتقل گردد.

 حکومت اسلامى به رهبرى فقیه عادل مى‏شود

 در تحلیل‏هایى که از جمهورى اسلامى و قانون اساسى آن مى‏نمود مى‏فرمود: حکومت وقتى اسلامى مى‏شود که در رأس آن نایب امام عصر (علیه السلام) و در این زمان امام خمینى در رأس قواى سه‏گانه مقنّنه و قضائیّه و مجریّه باشد.

 رئیس جمهور وقتى اسلامى مى‏شود که تأیید رهبرى را به دنبال داشته باشد وگرنه طاغوتى است. فرماندهى کلّ قوا باید به دست فقیه عادل و رهبر باشد و همچنین رئیس دیوان عالى کشور عالیترین مرجع قضایى باید به انتخاب رهبر باشد تا قُضّات زیر دستش نیز اسلامى شوند.

 قوانین مجلس نیز باید به تصویب شوراى نگهبان که منتخبین او هستند برسد تا اسلامى باشد.

 این حقایق را با بیانات رسا در ذهنها فرو مى‏کرد و مردم را با حکومت «اللّه» آشنا مى‏ساخت.

 روحانى نماها را در معارضه با امام رسوا ساخت

 درباره شرایط رهبرى زیاد تأکید مى‏کرد که تنها فقاهت نیست بلکه عدالت و بیش از آن، نداشتن هواى نفس و حبّ ریاست نیز شرط است.

 مخصوصاً وقتى خرابکاریهاى حزب به اصطلاح خلق مسلمان شروع شد و در قم و تبریز دست به جنایاتى زدند، دو سه هفته خطبه‏هایش را بر روى شرایط رهبرى و وحدت مقام رهبرى متمرکز کرد چون احساس نمود با این سر و صداها میخواهند مقام رهبرى تضعیف شود و به طور خلاصه پیش از افشاگریهاى اخیر درباره بعضى روحانى نماها در سطح مرجعیّت، آن بزرگوار کوس رسوائیشان را نواخت و آنان را و هم‏دست‏هاى آنان را مفتضح گردانید البتّه با نهایت عفّت کلام.

خدمات ارزنده و آثار جاودانه

 در سال 1321 شهید دستغیب (قدّس سرّه) اقدام به تعمیر مسجد جامع عتیق شیراز نمود که از بناهاى قدیمى بشمار مى‏رفت و بیش از هزار سال از تاریخ بنیان آن مى‏گذشت و به مرور ایّام رو به ویرانى مى‏رفت. وى با همّت عالى با یارى مؤمنین فارس چنان تعمیرات اساسى انجام داد که گویى آن مسجد به تازگى بنا شده است. مأمور گزارشگر ساواک در این باره مى‏گوید: «... آیت‏اللَّه دستغیب که امام جماعت مسجد عتیق است، وقتى که این مسجد خراب بود، او شخصاً در آغاز امر مانند یک عمله در خاکبردارى مسجد اقدام و سپس با کمک اهالى آن راتعمیر کردند».

 با پیروزى انقلاب اسلامى، مدارس علمیه قوام، هاشمیه و آستانه در شیراز که سالهاى متمادى توسط رژیم گذشته غصب و خالى از طلبه بود، تحت نظر ایشان در اختیار طلاب قرار داده شد که اکنون توسط مدرسین برجسته و نمونه اداره مى‏شود. بیش از دهها مسجد و مدرسه و حوزه علمیه از جمله مدرسه حکیم، مسجد الرّضا، مسجد المهدى، مسجد فرج آل رسول، مسجد امام حسین و مسجد روح اللَّه نیز توسط آن شهید ساخته شد و هزاران متر زمین در اختیار مستضعفین قرار گرفت که در این زمینه مى‏توان به مجتمع على بن ابیطالب، شهرک شهید دستغیب و مجتمع خاتم الانبیاء اشاره کرد. وى همچنین کمکهاى شایستهاى به ساختمان بیش از 50 مسجد نموده است.

 تأسیس حوزه علمیه در شیراز

 در ده دوازده سال آخر عمر آن مرحوم اهتمام فوق‏العاده‏اى به تأسیس و توسعه حوزه علمیّه پیدا کرد. خودش مى‏فرمود: نسل قبل کوتاهى کردند و ما صدمه‏اش را مى‏خوریم اینکه کمبود روحانى مخصوصاً در منطقه فارس کاملاً محسوس است لذا دعوت عام کرد، تشویق نمود و عدّه‏اى جمع شدند و از الطاف الهى و با همکارى بعضى از بستگان و اساتید محترم، مدرسه علمیّه حکیم شروع به کار کرد و با گذشت چند سال مدرسه دیگر نیز افتتاح شد و با پیروزى انقلاب، مدارس قوام و هاشمیّه نیز طلبه نشین گردید. طولى نکشید که بیست و پنج نفر طلبه نخستین به دویست و پنجاه نفر رسید.